20/03/2003

CIVIL COURT, FIRST HALL

MICALLEF JOSEPH R.

VALLETTA JESMAR ET vs GRECH PATRICK ET

N/A

FINAL JUDGEMENT

VALLETTA JESMAR ET vs GRECH PATRICK ET - 28/2001/1 - CIVILI, PRIM AWLA, MALTA

APPALT, APPALTATUR M`GHANDUX JACCETTA XOGHOL LI MA JKUNX TAL-KOMPETENZA TIEGHU - APPALT, DIFETTI ESSENZJALI - APPALT, DIFETTI MHUX ESSENZJALI - APPALT, DOVERI TAL-APPALTATUR - APPALT, META MA JINGHATAX ZMIEN GHAT-TERMINAZZJONI TA` - APPALT, RIMEDJI TAL-APPALTANT META X-XOGHOL MA JKUNX SKOND IS-SENGHA U L-ARTI - APPALT, TERMINAZZJONI UNILATERALI TAL-APPALTANT

Il-ligi tippreskrivi li, min jaghti appalt lil haddiehor, jista' jholl il-ftehim ukoll jekk ix-xoghol ikun inbeda. Minbarra dan, jekk il-kuntratt jinhall ghal raguni tajba, min jaghti x-xoghol huwa obbligat ihallas lill-appaltatur biss il-prezz tal-materjal li jkun intuza fix-xoghol li jkun lahaq gie konsenjat lil, u mizmum minn, min jaghti x-xoghol, liema prezz jithallas minn xi hlas akkont li l-appaltant ikun wettaq bil quddiem lill-appaltatur. Dan ghandu, min-naha tieghu, irodd lura lil min qabbdu jaghmel ix-xoghol dik il-parti mis-somma mhallsa lilu bil quddiem li tkun tisboq il-prezz tax-xoghol li lahaq sar u l-materjal uzat u moghti lill-appaltant.

Fil-kaz fejn ikun hemm ragunitajba biex l-appalt jinhall, kull hlas li jista' jippretendi l-appaltatur ghandu jitkejjel mal-utilita' li l-appaltant ikun ha tax-xoghol li lahaq sar u kif ukoll mal-hsara li l-appaltant ikun garrabminhabba li kien imgieghel itemm l-appalt. Huwa wkoll stabilit li hija raguni tajba biex appalt jitqies mahlul fejn ix-xoghol konsenjat tant kien mill-aghar li wiehed ma jistenniex li jista' jsir xixoghol rimedjali fuqu biex igibu tajjeb.

Il-ligi tghid ukoll li hekk kif, min jaghti x-xoghol, jgharraf lill-appaltatur li jrid itemm il-ftehim, dak l-avviz iservi biex iholl minnufih il-kuntratt, minghajr il-htiega ta' ebda konferma jew awtorizzazzjoni minn xi qorti.

Il-ligi trid ukoll li kull min jonqos li jwettaq xi obbligazzjoni li jkun intrabat li jaghmel, ghandu jaghmel tajjeblill-parti l-ohra billi jhallasha d-danni li din setghet garrbet minhabba dak in-nuqqas. Dan isehhminbarra li l-parti l-ohra tista' tinghata s-setgha wkoll li taghmel hi dak li naqset li taghmel il-parti l-ohra, u bi spejjez ta' din. Fejn jigri li min kellu jwettaq obbligazzjoni jonqos li jwettaqha jew ma jaghmilhiex fil-hin miftiehem, dan jista' jigi wkoll ikkundannat jaghmel tajjeb ghad-danni li jikkawza lill-kreditur tieghu, ukoll jekk dan in-nuqqas isehh minghajr mala fidi, sakemm id-debitur ma jsehhlux juri li n-nuqqas ta' twettiq tal-obbligazzjoni jew id-dewmien biex iwettaqha graw minhabba xi haga barranija li huwa ma kellux setgha fuqha, bhal fil-kaz ta' forza magguri jew accident. Huwa moghti wkoll lill-persuna kreditrici tal-obbligazzjoni li titlob it-tnehhija tal-haga li saret bi ksur tal-obbligazzjoni u dan ukoll bi spejjez ta' min suppost wettaqha.

Meta l-ligi titkellem dwar id-danni li ghandhom jitqiesu f'kaz ta' nuqqas ta' twettiq, hija tghid li d-debitur irid jaghmel tajjeb kemm ghat-telf, mibsur jew li sata' jinbasar fiz-zmien tal-obbligazzjoni, li jkunbata l-kreditur u kif ukoll ghat-telf ta' qligh li dan ikun garrab. Imma, fil-kaz ta' nuqqas ta' twettiq ta' obbligazzjoni, irid jintwera mill-kreditur li d-danni li jkun garrab kienu l-effett direttu immedjat tan-nuqqas tal-obbligazzjoni. Id-danni huma dovuti meta l-obbligazzjoni ma tistax titwettaq aktar f'ghamla specifika, u mhux ukoll meta x-xoghol hazin jista' jissewwa jew jitranga.

Huwa stabilit illi huwa biss meta n-nuqqasijiet fix-xoghol konsenjat huma "essenzjali" jew radikalili l-appaltant jista' jitlob li jigi dikjarat li l-kuntratt jinhall minhabba nuqqas ta' twettiq, ghaliex jekk in-nuqqasijiet ma jkunux ta' din l-ghamla, l-appaltatur ma jistax jitqies inadempjenti, imma jibqa' bl-obbligu li jew isewwi x-xoghol hazin jew jaccetta hlas imnaqqas.

Fejn ma jkunxinghata zmien lid-debitur ghat-twettiq tal-appalt, u l-appaltant ikun irid li dan jigi ezegwit, huwamehtieg l-appaltatur jinghata zmien specifiku b'att gudizzjarju qabel jista' jitqies hati ta' dewmien. Ma tiswa l-ebda ghamla ohra ta' talba mill-appaltant lill-appaltatur biex isehh dan.

Fost il-principji stabiliti l-ohrajn fil-qasam tal-kuntratt tal-appalt, wiehed isib dak li jghid li appaltatur m'huwiex mehlus mir-responsabbilta' tar-rabta tieghu biex iwettaq l-obbligazzjoni li ntrabatli jaghmel, ukoll jekk ikun hemm approvazzjoni tax-xoghol, l-izjed fejn in-nuqqasijiet li johorgu ma jkunux jidhru mill-ewwel jew ma jistax jintebah bihom wiehed li ma jkunx midhla tal-qasam. Minbarra dan, l-appaltatur ghandu jwettaq ix-xoghol li tqabbad jaghmel b'mod li jrid jizgura li dan isir sewwa u jkun tajjeb ghall-ghan li ghalih intalab. Jekk appaltatur ma jkunx cert li x-xoghol li sejjer jaghmel se jkun tajjeb ghar-raguni li ghaliha ntalab, imissu ma jaccettax li jaghmlu: fin-nuqqas,irid iwiegeb ghal kull nuqqas li johrog 'il quddiem mhux ghal ragunijiet attribwibbli lill-appaltant.

Jekk appaltatur jaf li m'huwiex tas-sengha fix-xoghol minnu mitlub jew m'ghandux esperjenza bizzejjed, imissu mill-ewwel jirrifjuta li jidhol ghal dik il-bicca xoghol, u jibqa' responsabblighal kull nuqqas ukoll jekk dahal ghax-xoghol fuq insistenza tal-appaltant, jew bil-mod dettat minndan.