23/01/2003

CIVIL COURT, FIRST HALL

MICALLEF JOSEPH R.

BORG JOSEPHINE ET vs BIANCO JOSEPH

N/A

PARTIAL SENTENCE

BORG JOSEPHINE ET vs BIANCO JOSEPH - 1226/2001/1 - CIVILI, PRIM AWLA, MALTA

Iva

PRESKRIZZJONI, PRESKRIZZJONI DECENNALI FIL-KAZ TA` AZZJONI LI TIRRIGWARDA GID LI GEJ MINN WIRT - UZUFRUTT, AZZJONI SABIEX JITHALLSU FROTTIJIET LI JITNISSLU MINN HWEJJEG SOGGETTI GHAL

L-Artikolu 845(1) tal-Kodici Civili jipprovdi li "L-azzjoni biex jintalab wirt, jew legat, jew legittima, jew is-sehem tal-beni li l-ligi taghti lit-tfal illegittimi jew lil zewg jew mart il-mejjet, sew fis-successjonijiet b'testment kemm ukoll f'dawk ab intestato, tispicca bl-eghluq ta' ghaxar sninmill-ftuh tas-successjoni."

Mhux kull azzjoni li tirrigwarda gid li gej minn wirt taqa' tahtiz-zmien preskrittiv tal-artikolu 845. Wiehed irid jaghraf bejn azzjoni ghas-sehem fil-wirt (petitio hereditatis) u azzjoni dwar gid li kien jaghmel minn wirt, bhal fil-kaz ta' azzjoni ghall-qasma ta' gid komuni mnissel minn wirt. L-istess jinghad dwar xi ghamla ta' azzjoni li timmira ghal xi aspett partikolari tal-process tal-likwidazzjoni jew tmexxija ta' gid f'wirt.

Iz-zmien preskrittiv mahsub fl-artikolu 845 gie mfisser bhala wiehed preskrittiv u mhux ta' dekadenza, u ghandu minn zmien ta' preskrizzjoni akkwizittiva. Il-principju li fuqu huwa mibni l-imsemmi artikolu huwa dak li jwaqqaf kawzi ta' wirt jew sehem minn wirt kontra min, ghaz-zmien ta' ghaxar snin, ikun zamm f'idejh bhala sid il-gid tal-wirt jew ta' dik il-parti li dwarha titmexxa kontrih l-azzjoni ereditarja.

Madankollu u b'effett dirett tan-natura essenzjali tal-preskrizzjoni mahsuba f'dak l-artikolu,inghad li persuna li ma zzommx ghandha hwejjeg jew assi minn wirt bhala taghha, ma tistax tressaq favuriha l-preskrizzjoni tal-ghaxar snin tal-petitio hereditatis li dwarha jitkellem l-artikolu tahtezami. Dan ifisser li eccezzjoni bhal dik ma tistax titqajjem minn min ikun ezekutur testamentarjujew amministratur ta' wirt jew ikun azzjonat f'dik il-kwalita'.

Filwaqt li m'hemm l-ebda dubju li l-uzufruttwarju huwa legatarju, it-talba ta' uzufruttwarju biex jithallas il-frottijiet li jitnisslu mill-hwejjeg tal-wirt milquta bil-legat tieghu ma tistax titqies bhala talba ghat-tqeghid fil-pussess tal-legat, liema pussess huwa implicitu fit-talba nnifisha ghall-hlas tal-imsemmija frottijiet.