16/12/2002

CIVIL COURT, FIRST HALL

VALENZIA GEOFFREY

HARMSWORTH JOSEPH ET vs BEZZINA GAETANA ET

N/A

FINAL JUDGEMENT

HARMSWORTH JOSEPH ET vs BEZZINA GAETANA ET - 522/1997/1 - CIVILI, PRIM AWLA, MALTA

SUCCESSJONI, IMPUNJAZZJONI TA` TESTMENT FUQ IL-BAZI INSANITA` MENTALI TAT-TESTATUR - TESTMENT, IMPUNJAZZJONI FUQ IL-BAZI INSANITA` MENTALI TAT-TESTATUR

L-artikolu 597(d) tal-Kap 16 jipprovvdi li huma nkapaci li jiddisponu b'testment: dawk li, ghalkemmmhux interdetti, ma jkunux f'sensihom fiz-zmien tat-testment.

Il-principji li japplikaw f'kazijiet ta' mpunjazzjoni ta' testmenti minhabba insanita' mentali tat-testatur huma:

1. Illi l-kapacita' li wiehed jaghmel testment hija r-regola u l-inkapacita' hija l-eccezzjoni, u ghalhekk il-presunzjoni hija favur il-kapacita'; liema presunzjoni hija "juris tantum";

2. Illi huma nkapaci li jiddisponu b'testment dawk li fi zmien it-testment ma jkunux f'sensihom, u illi l-inkapacita' tat-testatur ghandha tigi ppruvata minn min irid jimpunja t'testment;

3. Illi biex it-testatur ikun kapaci jaghmel testment ma hemmx bzonn li jkun perfettament u rigorozament san minn mohhu, imma huwa bizzejjed li jkollu l-uzu tar-raguni fi grad tali li jippermettilu jkun jaf x'inhu jaghmel;

4. Illi biex tigi stabbilita l-insanita' mentali tat-testatur hemm bzonn li jirrizultaw indizji gravi;

5. Illi l-Qrati taghna dejjem kienu riluttanti li jammettu d-domandi biex jigiannullat testment minhabba insanita' mentali tat-testatur jekk dik l-inkapacita' ma tkunx irrizultat b'mod cert minn fatti precizi u univoci, u ma jkunx gie pruvat li kienet tezisti fil-mument li t-testatur kien qieghed jaghmel it-testment.

Ir-ragjonevolezza tad-disposizzjonijiet kontenutifit-testment hija wahda mill kriterji li ghandhom iwasslu lill gudikant biex jiddeciedi dwar l-insanita' mentali jew le tat-testatur, jigifieri biex jiddeciedi jekk fil-waqt li kien qieghed jaghmel it-testment, it-testatur kellux kuxjenza bizzejjed ta' dak li kien qieghed jaghmel u volonta' li jiddetta dawk id-disposizzjonijiet li hemm fit-testment.