10/12/2002

CIVIL COURT, FIRST HALL

PACE RAYMOND C.

ELLUL JOSEPH vs CUTAJAR DR. ANTHONY ET NOE

N/A

FINAL JUDGEMENT

ELLUL JOSEPH vs CUTAJAR DR. ANTHONY ET NOE - 458/1996/1 - CIVILI, PRIM AWLA, MALTA

FILJAZZJONI, AMMISSJONI TAL-OMM - FILJAZZJONI, AZZJONIJIET RELATTIVI - FILJAZZJONI, IMPUNJAZZJONI TAL-LEGITTIMITA` - FILJAZZJONI, KUNCETT TA` IMPOSSIBILITA` FIZIKA - FILJAZZJONI, META L-AZZJONI TAHT L-ARTIKOLU 77 TAL-KAP. 16 MA TKUNX TISTA` TIGI EZERCITATA - FILJAZZJONI, PUSSESS TA` STAT LEGITTIMU

L-artikolu 77 tal-Kap 16 jghid testwalment li:-

"Il-legittima' ta' tifel imwieled matul iz-zwieg tista' tigi attakata wkoll minn kull min ikollu interess, jekk jipprova illi, fiz-zmien bejn it-tlett mitt gurnata u l-mija u tmenin gurnata qabel it-twelid tat-tifel, ir-ragel kien fl-impossibilita fizika li jghammar ma martu minhabba li kien il-boghod minnha".

L-artikolu 81 tal-Kap 16jipprovdi li:-

"(1) Hadd ma jista' jitlob stat kuntrarju ghal dak li jaghtuh l-att tat-twelidbhala iben legittimu u l-pussess ta' stat li jaqbel ma dak l-att.

Hekk ukoll, hadd ma jista'jattaka l-istat tal-iben legittimu ta' tifel li jkollu l-pussess ta' stat li jaqbel ma l-att tat-twelid tieghu".

Huwa car li l-hsieb tal-ligi huwa dak li jipprotegi l-istat ta' legittimita tal-persuna, la darba din twieldet fiz-zwieg, u la darba l-istat tal-istess minuri huwa konformi mal-istess diskrezzjoni wkoll hajja tieghu, hekk mizmum fir-rejalta' socjali bhala iben l-istess konjugi.

Dan huwa applikazzjoni tal-principju antik 'pater is est quem justae nuptiae demonstrat'.

L-artikolu 67 tal-Kap 16 jipprovdi li:- "L-iben imnissel matul iz-zwieg jitqies li hu bin zewgommu".

Hemm tlett azzjonijiet permessibbli fil-ligi taghna sabiex tigi attakkata l-legittimita' ta' l-ulied u cioe':-

L-azzjoni ta' diskonoxximent jew ta' denegata paternita' a bazi tal-artikolu 70 tal-Kap 16 li hija miftuha ghar-ragel li fic-certifikat tat-twelid huwa ndikat bhala missier it-tifel imwieled fiz-zwieg, u dan fil-kazijiet indikati tassativament fis-subartikolu (1) (a)sa (d), liema azzjoni tattakka l-presunzjoni "pater est quae iustiae demonstrat", u twassal biss mhux biex jigi determinat il-missier tat-tarbija imma biss ghad-dikjarazzjoni li r-ragel ta' l-omm mahuwiex il-missier, liema azzjoni ghandha tigi prezentata fit-termini stretti moghtija fl-artikolu 73tal-Kap 16.

It-tieni azzjoni hija dik moghtija biss lit-tifel ai termini tal-artikolu 84 sabiex jitlob l-istat ta' iben legittimu u ghaliha japplikaw ir-regoli stabbiliti fl-artikoli 82 sa 85tal-Kap 16. L-azzjoni tat-tfittxija ta' paternita' hija moghtija biss lit-tifel u hija estiza lill-werrieta jew dixxendenti tieghu fil-kaz biss previst mill-ligi.

It-tifel ghandu d-dritt li jitlob stat kuntrarju ghal dak li jaghtih l-att tat-twelid meta ma jkollux pussess ta' stat konformi ma' l-att tat-twelid, u ebda limitazzjoni ohra ma timponilu l-ligi ghall-ezercizzju ta' dik l-azzjoni.Ghaldaqstant lilu ma tolqtux il-limitazzjoni li tolqot lil persuni ohra interessati, konsistenti f'illi huma jkollhom jippruvaw l-impossibilita' fisika ta' koabitazzjoni tal-presenti genituri tat-tifel fi zmien rilevanti minhabba lontananza.

Meta t-tifel ma hux ostakolat fl-ezercizzju ta' l-azzjoni ta' ricerka tal-paternita' tieghu bil-fatt li dik l-impossibilita' fisika ma tirrizultax; l-unika limitazzjoni li tolqtu hija dik illi tolqtu meta huwa jkun jippossjedi stat konformi mal-att tat-twelid tieghu.

Il-fatt li r-ragel ta' omm it-tarbija kien presenti Malta u kellu il-possibilita' li jkollu relazzjoni ma' martu, ma ghandu jkun ta' ebda xkiel fl-indagini li ghandha ssir sabiex tigi stabbilita l-identita' tal-missier naturali tal-istess attur.

It-tielet azzjoni hija dik kontemplata fl-artikoli 76 u 77 tal-Kap 16 fejn ghal dak li huwa relevanti ghal dik il-kawza fl-artikolu 77 jinghad li:-

Il-legittimita' ta' tifel imwieled matul iz-zwieg tista' tigi attakkata minn kull min ghandu interess, jekk jipprova illi, fiz-zmien bejn it-tlett mitt gurnata u l-mija u tmenin gurnata qabel it-twelid tat-tifel, ir-ragel kien f'impossibilita' li jghammar ma' martuminhabba li kien il-boghod minnha.

Din l-ahhar azzjoni imsemmija ta' impunjazjoni ta' legittimita' hija miftuha ghal kull terz, inkluz lill-omm u lill-istess tifel peress li hija disponibbli ghal min ghandu interess, inkluz il-persuna li tallega li hija missier it-tifel.

Minn dan kollujirrizulta li l-ligi taghti l-opportunita' lill-diversi persuni fil-parametri hemm indikati, u bissbl-azzjonijiet fuq indikati sabiex tigi denagata l-paternita' jew anke kontestata l-legitimita`.

Pero' l-azzjoni a bazi tal-artikolu 77 hija subordinata ghal dak li hemm provdut fl-artikolu 81 li jipprovdi li l-istat ta' iben legittimu ma jistax jigi attakkat minn hadd, lanqas mill-iben innifsu jekk il-minuri ikun akkwista l-istatus ta' iben legittimu mill-att tat-twelid u l-pussess tal-istess stat li jaqbel ma tali att.

Fi kliem iehor l-azzjoni ittentata skond l-artikolu 77 sabiex tirnexxi trid issir fl-ewwel lok a bazi ta' iben jew bint li skond l-att ta' twelid ma jkunx ikkunsidrat bhala legittimu, jew ghalkemm l-istess att ta' twelid jikkunsidrah legittimu, huwa ma jkunxjippossedi l-istess stat ta' legittimu.

Illi l-pussess ta' l-istat ta' iben legittimu skond l-artikolu 80 tal-Kap. 16 huwa "stabbilit minn gabra ta' fatti, mehudin flimkien, li jiswew biex jurur-rabta ta' filjazzjoni u ta' demm bejn it-tifel u l-familja li hu jghid li hi il-familja tieghu.

L-ewlenin fost dawn il-fatti huma:-

illi t-tifel ikun gieb dejjem il-kunjom tal-missierli tieghu jghid li huwa l-iben;

illi l-missier ikun trattah bhala ibnu, u, f'dik il-kwalita'haseb ghall-manteniment u edukazzjoni tieghu, u sabiex jikkollokah;

illi t-tifel gie dejjemmaghruf bhala tali min-nies;

(d) illi huwa ikun maghruf bhala tali mill-familja".

Huwa biss jekk ikun hemm "nuqqas ta' att ta' twelid jew tal-pussess ta' stat (u dan skond kif definit fl-Artikolu 80 tal-Kap 16) inkella jekk it-tifel ikun gie registrat taht isem falz, . . . li l-prova tal-filjazzjoni tista' ssir b'xhieda ohra li tista' tingieb skond il-ligi".

Din hija l-unika konkluzjoni logika li tista' tinghata meta jigu mqabbla l-artikoli 81 mal-artikolu 77, stante lil-kundizzjoni kontenuta fl-artikolu 77 dwar l-impossiblita' fizika, hija wkoll kondizzjoni ohra li kull persuna ohra, apparti l-minuri jekk dan jagixxi ai termini tal-ligi.

Minn dan johrog carli jekk iben jew bint ikollhom stat ta' wild legittimu, u jkollhom ukoll il-pussess tal-istess statkonformi mal-att ta' twelid, hadd ma jista' jattakka dan l-istat a bazi tal-artikolu 77 anke jekk tigi ippruvata l-impossibilita' fizika ndikata fl-istess artikolu.

Id-dikjarazzjoni ta' l-ommghalkemm wahedha mhux bizzejjed, xorta ghandha l-piz taghha.

Dwar l-interpretazzjoni tal-Artikolu 77 u dwar il-kuncett ta' "impossibilita' fizika" jinghad li "l-impossibilita' fizika li ghalihahemm riferenza ghandha tkun wahda li setghet taffetwa b'xi mod il-koncepiment tat-tarbija".