24/11/1958

OF APPEAL (CIVIL, SUPERIOR)

MAMO ANTHONY J., MONTANARO GAUCI A.J., HARDING WILLIAM

EMMANUELA GALEA PR ET NE vs PAOLO GATT ET

N/A

-

N/A

"DAMNUM EMERGENS" - "LUCRUM CESSANS" - ART.1088 U 1089 TAL-KODICI CIVILI - DANNI - MEWT - OFFIZI FUQ IL-PERSUNA

Il-ligi tiddisponi fis-sens illi, meta l-att li jaghti lok ghad-danni jikkaguna l-mewt tal-vttima, il-Qorti tista`, b arra mit-telf u spejjez attwali kagunati, taghti lill-werrieta tal-mejjet danni bhal fil-kaz ta` inkapacita` totali ghal dejjem. L-ewwel xorta ta` danni huma kompendjozament u bi frazi tradizzjonali msejhin "Damnun Emergens"; it-tieni xorta bl-isem ta` "Lucrum Cessans". Il-"lucrum Cessans" gahndu jigi stabbilit mill-Qorti, wra li din tqies ic-cirkustanzi tal-kaz, uf uq kollox ix-xorta u l-grad tal-inkapacita kagunata u l-kondizzjoni tal-parti li tbati l-hsara; bdan illi, metal-hsara ma tkunx giet kagunata dolozament, is-somma stabbilita mill-Qorti ma tistax tkun izjed minnLm1200. Minn dawn id-dispozizzjonijiet tal-ligi posttiva taghna, li minnhom natrualemtn il-Qorti hi regoalta, jidher sewwa li fil-kaz ta` mewt kagunata b'delitt jew kwazi-delitt il-ligi ma takkordaxebda danni morali, ossija kumpens ghad-dulur u s-soghba li ssofri l-familja. Ghad illi f'dawn il-kazi hu wisq natuarli li wiehed ihoss simpatija u jiddispjacieh ghat-telfa li s-superstiti jkunu garrbu, li bosta drabi ebda kumpens ta` flus ma jista` jtaffi jew ifarrag, b'dan kollu wiehed ma jistax,fil-qies tad-danni li ghandhom jithallsu, ihalli ruhu li jkun influwenzat minn dawn il-konsiderazzjonijiet. Lanqas ma ghandhom jigu akkordati dawn id-dawn id-dann taht aspett jew funzjoni ta `pienakontra nmin ikkagunahom; il-piena tinghata, jekk ghandha, f'gurisdizzjoniji ohra, imma ma tidholx fil-kawza civili ghad-danni. Pero`, wiehed ghandu jara, m ill-banda l-ohra, illi l-ligi, biex tkun gusta, gahndha tassigura illi t-telf pekunjarju u patrimonajli li bata min sofra l-hsara ghandu jkun kemm jista` jkun, rizarcit. Il-prinicpju hu li l-patrimonju tal-vittima ghandu jigi, jekk jsita` jkun, interament reintergrat; b'mod li l-eredi tal-mejjet jitqieghdu kemm jista`jkun fl-istess pozizzjoni li fiha kienu jkunu kieku d-disgrazzja ma gratx; u ghalhekk hu suggeribbli lil-awtrotia` komeptenti tara jekk ghandux jitnehha l-minimum ta` Lm1200 li l-Qorti tista` taghti bhala danni l-hsara ma tkunx giet kaguanta dolozament. Filwaqt li ma hemm xejn hazin fih innifsu li ghar-rigward tal-ammonttal-indennizz issir, f'kazi kongruwi, riferenza jew paragun ma kzijiet ohra, dawn il-fatti ghadnhomrilevanza u importanza wisq relattiva; ghaliex il-Qorti trid tiddecidi fuq il-kaz "partikulari" li jkollha quddiemha, u kull kaz jiddependi essenzjalment mic-cirkustanzi individwali teighu. Fil-kaz prezenti, fejn l-Ewwel Qorti akkordat Lm1200 bhala danni lill-werreita ta` persuna limeitet maqtula kolpozament minn karrozza, il-Qorti tal-Appell iddikjarat li ma kellha ebda ezitazzjoni tistabbilixxili l-ammont tad-danni bl-ebda mod ma kellu jkun anqas mill-maximmum ta` Lm1200 stabbilit mill-ligi,u ghalhekk illikwidat f'din is-somma l-ammont tad-danni favur il-werrieta tal-mejjet. U dan b'kofnerma tas-setenza tal-Ewwel QOrti.