16/03/1956

OF APPEAL (COMMERCIAL)

HARDING WILLIAM, MONTANARO GAUCI A.J., CAMILLERI LUIGI A.

CARMELA FARRUGIA vs JOSEPH FENECH

N/A

-

N/A

ART. 1409 TAL-KODICI CIVILI - BEJGH - CITAZZJONI KAWZALI - KAPARRA - NULLITA' - PROMESS TA' BEJGH

Fil-lingwagg guridika, il-kelma "kaparra" ghandha diversi sinifikati. Tista' tfisser dik is-somma ta' flus li wahda mill-partijiet taghti lill-ohra fil-mument li fih issir il-promessa ta' bejgh bl-intenzjoni li kull wahda mill-partijiet ikollha l-fakolta' terga lura mil-ftehim bit-telf tal-kaparra;tista' tfisser ukoll kwalunkwe haga li wahda mill-partijiet tikkonsenja lill-ohra fil-mument tal-konvenzjoni biex tindika li l-kuntratt gie konkjuz; u kulltant tfisser ukoll dik is-somma li debitur ihallas akkont ta' dak li ghandu jaghti, u li tipprova ugwalment li l-konvenzjoni giet konkluza, billi l-hlas akkont jattribwixxi principju ta' ezekuzzjoni. Fil-ligi Maltija, il-kaparra hi kontemplatabiss fil-kaz ta' promessa ta' bejgh; imma hu pacifiku li tista' tinghata kaparra anki f'kaz ta' bejgh, imma hu pacifiku li tista' tinghata kaparra anki f'kaz ta' bejgh definittiv, meta tkun differital-ezekuzzjoni; u billi dottrinalment u fil-prattika l-kaparra jista' jkollha aktar minn karattru wiehed, jehtieg li jigi ndagat fil-konvenzjoni partikulari l-karattru tal-kaparra skond l-intenzjoni tal-partijiet. Jekk minn dina l-indagini jidher illi l-kaparra giet moghtija bl-intenzjoni li kull wahda mill-partijiet tkun tista terga lura mil-ftehim, ix-xerrej li jkun ta' l-kaparra, u din tibqa'bhala piena, mitlufa favur il-venditur, il-kaparra ma tintelifx. Jekk fl-att tac-citazzjoni x-xerrej jitlob ir-restituzzjoni tal-kaparra prevja, jekk hemm bzonn, id-dikjarazzjoni li l-venditur naqasmil-ftehim li kellu max-xerrej, hemm espressa kawzali sufficjenti biex tissorreggi l-azzjoni; u dinhija istitwita sewwa; u ghalhekk mhix attendibbli l-eccezzjoni tal-venditur konvenut fis-sens li l-att tac-citazzjoni huwanull ghaliex it-talba ghar-restituzzjoni tal-kaparra ma gietx preceduta mid-domanda ghar-rizoluzzjoni tal-konvenzjoni. Jekk jirrizulta mill-provi li l-venditur li rcieva l-kaparra kien inadempjenti, dan hu obligat irodd il-kaparra. Imma anki jekk ikun hemm konflitt ta' providwar din l-nadempjenza, il-konflitt ghandu jmur favur l-attur xerrej; u mhux il-kaz li jinghad li d-domanda ghar-restituzzjoni tal-kappara ma gietx pruvata, u li kwindi l-konflitt tal-provi ghandu jibbenefika lill-konvenut. Ghax apparti li fid-dubju wiehed li fid-dubbju wiehed ghandu jiffavorixxir-restituzzjoni tal-kaparra anzikke' t-telfa taghha, hu pacifikament ricevut li, ghalkemm l-"onus probandi" hu mixhut fuq min jallega, eppure, meta dan ikun assoda "prima facie" t-talba tieghu, allura l-prova kuntrarja tinqaleb fuq il-parti l-ohra. U jekk hemm konflitt, vwoldiri li l-parti l-ohrama ssodisfatc din il-prova; bil-konsegwenza li l-konvenut ghandu jrodd il-kaparra.