30/05/2002

CIVIL COURT, FIRST HALL

PACE RAYMOND C.

YORKIE CLOTHING INDUSTRY LTD vs CALLEJA CREMOPNA DR LILIAN

N/A

FINAL JUDGEMENT

YORKIE CLOTHING INDUSTRY LTD vs CALLEJA CREMOPNA DR LILIAN - 2391/2000/1 - CIVILI, PRIM AWLA, MALTA

ATTI GUDIZZJALI, META N-NULLITA` TISTA` TIGI SOLLEVATA EX UFFICIO - MANDAT KAWTELATORJU, AZZJONI GHALL-IMPOSIZZJONI TA` PENALI TISTA` SSIR B`RIKORS - MANDAT KAWTELATORJU, DANNI SUBITI IN KONNESSJONI MA` - MANDAT KAWTELATORJU, DISKREZZJONI TAL-QORTI FL-IMPOSIZZJONI TA` PENALI - MANDAT KAWTELATORJU, META AZZJONI GHALL-IMPOSIZZJONI TA` PENALI TINBEDA B`CITAZZJONI - MANDAT KAWTELATORJU, PENALI - MANDAT KAWTELATORJU, REVOKA TA`

Il-kazijiet li fihom jista` jintalab li persuna li fuq talba taghha ikun inhareg att kawtelatorju jigi kkundannat ihallas danni jew penali (Artikolu 836 tal-Kap. 12 tal-Ligijiet ta` Malta) ma eliminawx per principju l-azzjoni generali ghad-danni ai termini tal-Artikolu 1031 tal-Kap 16, dejjem fil-kuntest u b'konsegwenza ta' dritt ta' azzjoni, pero' in verita' u fil-prattika tali azzjoni, diretta ghall-hrug ta' mandati kawtelatorji, giet illum kristalizzata bl-istess Artikolu 836 (9). Dan ghaliexl-istess artikolu introdott bil-ligi tal-1995, ikkodifika u applika l-principji elenkati fil-gurisprudenza ta' qabel in materia, dwar l-ezercitazzjoni ta' azzjoni ta' danni wara il-hrug ta' mandatkawtelatorju, u minn ezami tal-istess ragunijiet hekk elenkati, huwa difficli li wiehed jahseb li hemm ragunijiet barra dawk elenkati fl-istess Artikolu 836, fejn l-azzjoni in generali tista' tirnexxi.

Il-principji regolaturi f`azzjoni ghad-danni taht l-Artikolu 836 huma li:

(a) Illihuwa principju fundamentali illi min jezercita dritt li jispetta lilu ma jistax jitqies li f'dan l-ezercizzju ikun responsabbli ghall-hsara li bhala konsegwenza jista' jbaghti haddiehor, in omagg ghall-massima "qui suo iure utitur, non videtur damnum facere", bil-konsegwenza li d-dritt ghar-rikors ghall-protezzjoni tal-Qorti, huwa dritt li l-ezercizzju tieghu mic-cittadin ma ghandhu bl-ebda mod jigi mxekkel.

Illi tali dritt tac-cittadin ghar-rikors lejn il-Qorti ma ghandux jigi abbuzat.

(c) Illi l-fatt li t-talba ta' min ipprovoka l-proceduri tigi michuda mill-Qorti, bl-ebda modma tfisser necessarjament li sar abbuz mid-dritt li tigi adita l-Qorti. Dan ghaliex ghalkemm il-ligi hija l-istess ghal kulhadd, huwa veru ukoll li l-ligi hija soggetta ghall-diversi interprettazjonijiet li l-partijiet jafdaw fil-gudikant biex jinterpreta u jiddeciedi dwarhom.

(d) Illi taliabbuz jigi riskontrat biss f'kazijiet eccezzjonali u dan kwazi dejjem f'kazijiet ta' vessatorjeta'nascenti minn mala fede jew dolo jew almenu negligenza gravament kolpuza, fejn min ikun adixxa lill-Qorti ghall-hrug ta' tali mandat kawtelatorju ikun ibbaza fuq cirkostanzi manifesti li jkunu minghajr ebda fondament fil-fatt u fid-dritt u li l-gudizzju li jippromuovu jirrizulta vessatorju. Apprezzament fallaci tal-fatti li fuqhom tkun ibbazata azzjoni u tal-konsegwenzi guridici derivanti mill-istess fatti m`humiex bizzejjed sabiex talba ghad-danni tigi gustifikata.

(e) Illi dan l-ahharprincipju huwa bbazat fuq il-fatt li l-element ta' vessatorjeta' jimplika abbuz tad-dritt ta' azzjoni gudizzjarja, ghaliex inghad sew illi d-dritt jispicca fejn jibda l-abbuz ghalhekk min jagixxi in mala fede jew minhabba zball grossolan jista` jigi kkundannat ihallas id-danni li jkun ikkaguna.

Illi dan ifisser illi dak li l-Qorti trid tara f'dan l-istadju tal-kawza huwa jekk l-konvenut kellux prima facie bazi guridika li fuqha seta' jagixxi sabiex johrog mandat kawtelatorju, u dan fid-dawl tal-principju li d-dritt per se ghall-azzjoni gudizzjarja ma ghandu bl-ebda mod jigi pregudikat,u wisq inqas id-dritt ta' persuna li tipproteggi l-interess taghha sakemm id-dritt sostantiv jigi finalment determinat mill-istess Qorti. Illi min dan isegwi li anke jekk jigi determinat fil-pozittivli r-rikorrenti kellu dritt jagixxi sabiex jissalvagwardja l-pretensjonijiet tieghu dan ma jfissirxli tali azzjoni ser tirnexxi, ghaliex id-determinazzjoni tal-istess talbiet tispetta biss lil dik il-Qorti li qed tisma' l-mertu tal-kawza u fl-ambitu tal-kawza proprja dwar il-mertu.

Talba ghall-imposizzjoni ta` penali taht l-Artikolu 836(8) ghandha tigi prezentata b`rikors. Madanakollu mahemm l-ebda nullita` jekk minflok l-azzjoni tigi prezentata permezz ta` citazzjoni.

Fejn in-nullita' hija dettata mill-ligi ma hemm xejn x'jimpedixxi lill-Qorti li tqajjem il-punt ta' nullita'ex officio, stante li r-regoli ta' procedura huma ta' ordni pubbliku.

Il-Qorti ghandha diskrezzjoni jekk tikkominax u timponix il-penali indikati fl-istess subartikolu u dan jidher car meta jinghad li l-Qorti "tista tikkundanna" l-hlas ta' penali u din id-diskrezzjoni tiddependi fuq il-fattispecji tal-kaz.