Summary
Dawn huma proceduri li qed jittiehdu mir-rikorrenti wara li ghadda jury u nstab hati ta' pussess tad-droga ecstasy f'cirkustanzi li dak il-pussess ma kienx ghall-uzu esklussiv tieghu. Il-kundanna u l-piena li nghatat mill-Qorti Kriminali gew ikkonfermati mill-Qorti tal-Appell Kriminali bis-sentenzataghha tal-24 ta' April, 2008.
L-ilmenti tar-rikorrenti huma fil-qosor, tlieta principali:
i. Id-decisjoni tal-Qorti tal-Appell Kriminali li ma tirrivedix jew ma tiddisturbax il-verdett tal-gurati;
ii. L-ghazla f'idejn l-Avukat Generali dwar kif u quddiem liema Qorti r-rikorrent jigibiex ikun processat;
iii. L-ordni tal-Qorti li tigi kkonfiskata l-proprjeta' tieghu.
Trettat l-ewwel aggravju, r-rikorrent jissottometti li ghalkemm il-ligi maltija taghti dritt lill-kull akkuzat li jinstab hati mill-Qorti Kriminali li jappella quddiem il-Qorti tal-Appell fit-termini tal-artikolu 500 tal-Kodici Kriminali (Kap. 9 tal-Ligijiet ta' Malta), l-interpretazzjoni li l-Qorti tal-Appell Kriminali qed taghti lill-poteri taghha u li applikat f'dan il-kaz, jimilitaw kontra l-effettivita ta' dan id-dritt. Dan jinghad ghax, bhala principju, jekk il-Qorti tal-Appell Kriminali warali tkun ezaminat ix-xhieda u l-atti tal-process kriminali ssib li l-gurati raggonevolment setghu jaslu ghal-dikjarazzjoni ta' htija ma tiddisturbax dik il-konkluzzjoni u ma tippruvax tara jekk hi kienetx tasal ghall-konkluzzjoni differenti.
L-artikolu 501 (1)(a) tal-Kodici Kriminali jghid lil-Qorti tal-Appell ghandha tilqa' l-appell jekk jidhrilha li l-akkuzat appellant kien gie misjub hati hazin fuq il-fatti tal-kawza. It-tendenza gurisprudenzjali tal-Qrati tal-Appell Kriminali hi li jekk issib li fuq il-fatti li kellhom quddiemu, id-dikjarazzjoni ta' htija tal-gurati kienet kompatibbli mal-fatti u wahda li ragjonevolment setghu jaslu ghaliha, allura l-akkuzat ma jkunx gie misjub hati hazin, u d-decizjoni tigi kkonfunata. Ir-rikorrent jallega li din hi interpretazzjoni hazina tal-ligi u l-Qorti tal-Appell Kriminali ghandha tuza l-gudizzju taghha biex tiddeciedi hi jekk ghandux jinstab hati jew le. La darba dan l-ezercizzju ma sarx fil-kaz tieghu ir-rikorrent qed jallegali gew lezi d-drittijiet fundumentali tieghu taht l-artikolu 6(2) tal- Konvenzjoni Europea tad-Drittijiet tal-Bniedem u l-artikoli 2(1) tal-Protokoll numru 7 ghall-istess Konvenzjoni.
Din il-Qorti ma tarax li l-interpretazzjoni tal-Qorti tal-Appell Kriminali hija ingusta jew hazina u lanqas ma tara, dak li hu importanti ghall-fini ta' dawn il-proceduri, li tikser xi wiehed mill-jeddijietlamentati mir-rikorrent. L-ewwelnett, l-artikolu 6 tal-Konvenzjoni ma jaghti ebda dritt ta' appelllil min ikun instab hati wara process kriminali. Is-setghat tal-Qorti tal-Appell jistghu jkunu limitati anke biss biex jsir review ta' punti ta' ligi involuti fil-kas ghax sta ghal-Istat jiddeterminax'poteri jaghti lil dik il-Qorti ta' revizzjoni, u sta mbaghad ghal dik il-Qorti li tinterpreta l-poteri moghtija lilha kif thoss li hu gust u jkun fl-ahjar interess tal-gustizzja. Dak li hu importanti hu li jekk jinghata dritt ta' appell, l-access ghal dak ir-rimedju ma jigix mxekkel b'mod disproporzjonat. Il-livell ta' stharrig mill-Qorti tal-Appell jista pero` jkun wiehed limitat, u dan bl-ebda mod ma jwassal ghal xi telf ta' dritt da parti tal-akkuzat.
Quddiem il-Qorti Kriminali, l-akkuzat ikun ghadda procedura kriminali komposta minn Imhallef u disa' gurati, u dawn ghandhom l-oneru principali li jistabilixxu l-htija o meno tal-akkuzat. Il-kompitu tal-Qorti tal-Appell hu biex tirrevedi dak il-process, u mhux li terga' taghmel il-process (trial) hi. L-akkuzat jidher quddiemha bhala persuna li nstab hati, u xoghol il-Qorti tal-Appell hu dak li tara li l-akkuzat ikun inghata process gust u b'rispett ghad-drittijiet tieghu, fosthom li gie rispetatt id-dritt tieghu ghall-presunzjoni tal-innocenza. Il-poter tal-Qorti tal-Appell mhux li tiggudika mill-gdid lill-akkuzat, izda li tara li kellu process gust u li ma nstabx hati hazin.
Persuna akkuzata b'reat m'ghandhix dritt tinsisti li tkun ipprocessata darbtejn. Il-Konvenzjoni Ewropea tinsisti fuq process wiehedli jkun gust u b'rispett ghad-drittijiet fundamentali tal-akkuzat. Il-funzjoni tal-Qorti tal-Appell hu biss li tirrivedi dak il-process u mhux li terga tiggudika lill-akkuzat. Dan hu konformi ma dak li trid il-Konvenzjoni Ewropea, u bl-ebda mod ma qed jigu ppregudikati d-drittijiet fundamentali tal-akkuzat, specjalment dik ghall-presunzjoni tal-innocenza.
L-artikoli 2(1) tas- 7 Protokolljaghti dritt ta' review, dak li hu gia koncess mil-ligi malitja. Kif pero` jigi ezercetat dak id-dritt, l-istess Protokoll ihalli f'idejn l-istati membri.
L-interpretazzjoni li tat il-Qortital-Appell Kriminali ghall-poteri taghha bl-ebda mod ma jistghu jitqiesu li jiznaturaw dak li tipprovdi l-ligi fit-Titolu V tal-Kodici Kriminali. Bl-ebda mod ma jista' jinghad li dik il-Qorti mhux qed tkun fidila ghat-test tal-ligi jew li qed tirristringi d-dritt ta' review moghti bl-artikolu 2(1)tas-7 Protokoll, meta tqis li d-dritt hu ta' review u mhux li jigi processat ghat-tieni darba.
Kwindi l-ezercizzju tal-poter moghti lill-Qorti tal-Appell Kriminali hu zgur konformi mad-dritt ta' review koncess fl-artikolu 2(1) tas-7 Protokoll.
Fuq kollox il-poteri tal-Qorti tal-Appell Kriminali mhux daqshekk restrittivi kif donnu jrid ipingihom ir-rikorrent.
Wiehed jistajaqbel jew ma jaqbilx mal-mod kif il-Qorti tal-Appell u Kriminali tezercita l-funzjoni taghha fit-termini tal-Kodici Kriminali pero`, li hu zgur hu li hi qed tezercita dak il-poter konformi ma dak provdut fl-artikolu 2(1) tas-7 Protakoll ghal-Konvenzjoni Ewropea, u mhix qed tirfes fuq id-drittijiettal-akkuzat sanciti bl-artikoli 6(1) u (2) tal-istess konvenzjoni.
Trattat issa t-tieni aggravju tar-rikorrent, dak rigward il-poter tal-Avukat Generali li jaghzel jekk persuna akkuzata taht l-Ordinanza dwar il-Professjoni Medika u l-Professjonijiet li Ghandhom x'Jaqsmu Maghha (Kap. 31 tal-Ligijiet ta' Malta), jitqieghedx taht att ta' akkuza quddiem il-Qorti tal-Magistrati, bhala Qorti ta'Gudikatura Kriminali, jew quddiem il-Qorti Kriminali, fit-termini tal-artikolu 120A(2) tal-imsemmija ligi, din il-Qorti tirrileva li kwistjoni simili giet dibattuta minn din il-Qorti u mill-OnorabbliQorti Kostituzzjonali fil-kawza Ellul vs Avukat Generali deciza min din l-ahhar Qorti fis-27 ta'April, 2006. F'dik il-kawza kemm din il-Qorti kif ukoll l-Onorabbli Qorti Kostituzzjonali sabu li l-artikolu 22 tal-Ordinanza dwar il-Medicini Perikoluzi, Kap. 101 li hu simili ghall-artikolu 120A(2)in kwistjoni, ma jiksirx l-artikolu 6 u 7 (1) tal-konvenzjoni Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem. Askans ta' ripetizzjoni inutili din il-Qorti taghmel referenza ghal, u tadotta ghal-fini ta' din il-kawza il-motivazzjoni ta' din il-Qorti u tal-Onorabbli Qorti Kostituzzjonali f'dik il-kawza, u ghall-istess ragunijiet tara li dan l-ilment tar-rikorrent huwa infondat.
Bit-tielet ilment tieghu, ir-rikorrent jsosstni li l-konfiska li saret ta' gidu, bhala penali wara li nstab hati, jikser l-artikolu 7 tal-Konvenzjoni Ewropea u l-artikolu 1 tal-Ewwel Protokoll ghall-istess Konvenzjoni. Ir-rikorrenti jilmenta Ii minhabba l-ordni li nghatat fil-kaz tieghu hu gie mcahhad mill-proprjeta' tieghu bla ebda kumpens u di piu` gie mcahhad minn proprjeta' li ma kellha x'taqsam xejn mar-reat li tieghu nstab hati.
Dan il-provedement tal-ligi kien jezisti meta sehh ir-reat li bih gie akkuzatirrikorrent, u kwindi mhux kaz ta imposizzjoni ta' piena li ma kienetx tezisti fiz-zmien li sehh l-allegat reat; kwindi l-artikou 7(1) tal-Konvenzjoni ma jistax jitqies li gie miksur. In oltre, filwaqt li l-ewwel artikolu tal-Protokoll jipprojbixxi t-tehid ta' proprjeta' hlief fl-interess generali uskond il-ligi, jeskludi espressament l-applikazzjoni tieghu f'kaz ta' penalitajiet jew pieni imposti bil-ligi. L-Istat jista jipprovdi ghat-tehid tal-proprjeta' bhala piena, basta, ovjament, skond il-principji generali tad-dritt, dik il-piena tkun relatata mar-reat kommess.
F'dan il-kaz, ir-rikorrent jilmenta li hu gie mcahhad minn proprjeta' li ma kelliex x'taqsam mar-reat li tieghu gieakkuzat u minn proprjeta' li kienet tieghu qabel iz-zmien li fih sehh ir-reat li tieghu gie akkuzat. Ghal dan l-ilment, pero`, il-ligi stess li ordnat il-konfiska tipprovdi rimedju. Il-ligi trid lijigu kkonfiskati biss il-proprjeta' marbuta mar-reat, tant li l-artikolu 22C tal-istess Kap 101 (applikabbli ghall-Kap.31 bl-artikolu 120A(2B)) jipprovdi dan ir-rimedju:
(1) Meta jkun sar ordni ta' konfiska that il-paragrafu (d) tas-subartikolu (3A) ta' l-artikolu 22 ta' din l-Ordinanza, il-persuna misjuba hatja, jew it-terza persuna msemmija f'dak il-paragrafu, tista tibda azzjoni ghal dikjarazzjoni li xi proprjeta' jew kull proprjeta' mobbli jew immobbli hekk konfiskata ma tkunx profitti jew dhul mill-eghmil ta' xi reat taht din l-Ordinanza (kemm jekk ikun jew ma jkunx hekk aggudikat minn qorti tal-gustizzja kriminali) lanqas proprjeta' akkwistata jew miksuba, direttament jew indirettament, minn jew permezz ta' xi profitti jew dhul bhal dawk.
(2) Dik l-azzjoni ghandha tinbeda b'rikors fil-Prim'Awla tal-Qorti Civili mhux iktar tard minn tliet xhur mid-data li fiha s-sentenza li tordna l-konfiska tkun saret finali u konkluziva.
Kwindi, jekk ir-rikorrent deherluli giet konfiskata proprjeta' li ma tkunx profitti jew dhul mill-eghmil tar-reat li tieghu instabhati, seta facilment ressaq talba lill-qrati ordinarja ghar-rilaxx ta' dik il-proprjeta'. L-artikolu 22D tal-istess Ordinanza fil-fatt jipprovdi li jekk tigi milqugha mill-qorti talba simili,
Dik il-proprjeta' ma tibqax konfiskata u tintradd lura lir-rikorrent bis-sahha tas-sentenza meta din tkun finali u konkluziva, u ma' dan ir-rikorrent ikollu l-jedd li jiehu lura d-dhul ricevut mill-Gvern minn dik il-proprjeta' matul il-perjodu tal-konfiska taghha.
Kwindi ghat-tehid ta' proprjeta` allegatament, mhux marbuta mar-reat, u allura m'ghandhiex in-natura ta' piena, hemm rimedjumoghti mil-ligi ordinarja, u la darba hu hekk, ma jidhirx li jkun ekwu li din il-Qorti tqies dak lisehh bhala li jikser xi dritt fundamentali tar-rikorrent.
Ghaldaqstant, ghar-ragunijiet premessi, tiddisponi mir-rikors tar-rikorrenti billi tichad l-istess bl-ispejjez kontra tieghu.
