10/01/2007

OF APPEAL (CIVIL, INFERIOR)

SCIBERRAS PHILIP

KUMMISSARJU TAT-TAXXI NTERNI vs CARUANA ALFRED

N/A

FINAL JUDGEMENT

KUMMISSARJU TAT-TAXXI NTERNI vs CARUANA ALFRED - 266/2005/1 - TAL-APPELLI CIVILI (INFERJURI), MALTA

Iva

LIGI, RETROATTIVITA` TA` - DRITTIJIET KWEZITI - LIGI, RETROATTIVITA` TA` - LIGIJIET FISKALI

Is-subinciz (2) ta' l-Artikolu 47 tal-Kapitolu 372 jiddisponi illi ". l-azzjoni ghall-hlas tat-taxxa, taxxa addizzjonali, imghax jew xi penali tista' tinbeda matul kull zmien mid-data minn meta jsirudovuti u ghandhom jithallsu sa tmien snin minn dik id-data jew, meta tkun saret stima ghar-rigward taghhom, mid-data meta dik l-istima ssir finali u konklussiva".

Invece mit-termini tas-subinciz (4) ta' l-imsemmi Artikolu - dak li fuqu l-Kummissarju jargina l-opposizzjoni principali tieghu- jinghad li "meta l-azzjoni msemmija fis-subartikoli (2) u (3) ma jkunx ittiehed fiz-zmien stipulat, u dak iz-zmien jiskadi fil-31 ta' Dicembru 2003 jew qabel dik id-data, ghaldaqstant, minkejja d-disposizzjonijiet ta' dawk is-subartikoli, l-azzjoni ghall-hlas ta' dik it-taxxa, taxxa addizzjonali,imghax jew penali tista' tittiehed sal-31 ta' Dicembru 2005".

Dan l-artikolu essenzjalment jirravviva azzjonijiet ghall-hlas ta' taxxa li jkunu gew preskritti kemm-il darba l-procedura indikatafl-istess artikolu tigi segwita.

Ir-retroattivita` ta' ligi ma tesponix ruhha awtomatikamentghac-censura tal-kostituzzjonalita` taghha. Biex dan jissucciedi jrid jirrizulta li jkunu gew vjolati precetti kostituzzjonali jew principji inerenti ghall-istat tad-Dritt. In partikulari, il-principju tar-ragonevolezza l-ghala giet dettata l-ligi u dak ta' l-affidament tac-cittadini, jew tal-kontribwenti fil-materji fiskali, fl-istabilita` u c-certezza ta' l-ordinament guridiku.

Fost affarjiet ohra ir-retroattivita` tal-Ligi ma tistax tippregudika drittijiet kweziti. Sew jekk id-drittkwezit ikun kompjut, sew jekk ikun l-origini ta' fatt li jkun gara taht il-ligi precedenti, u d-dritt skond dik il-ligi jkun perfett u kompjut, u fl-istess hin ikun dahal fil-patrimonju ta' min jirreklamah, u l-okkazjoni ta' l-ezercizzju tieghu tipprezenta ruhha taht il-ligi l-gdida, fl-ewwel ipotesi ghaliex ir-retroattivita hija impossibbli u assurda, u fit-tieni ipotesi l-ghaliex l-istess drittikun perfett taht il-ligi antika qabel ma nholqot l-okkazjoni ta' l-ezercizzju tieghu taht il-ligigdida, l-istess ghandu jigi rispettat, u l-ligi gdida, ma ghandhiex, skond il-principji elementari tal-gustizzja u ekwita`, ikollha setgha fuqu.

Il-preskrizzjoni liberatorja hija attinenti mhuxghas-sustanza ta' l-obbligazzjoni, imma ghall-azzjoni. Infatti l-Artikolu 1188 Kodici Civili (fil-prezent, Artikolu 1145) isemmi s-seba' modi ta' estinzjoni ta' l-obbligazzjonijiet, u fosthom ma jikkomprendix il-preskrizzjoni, ghalkemm isemmi l-preskrizzjoni biss in vija ta' rizerva ta' l-effettitaghha. Mhux biss, imma l-Artikolu 2212 (illum l-Artikolu 2107) tal-Kodici jiddefinixxi 'expressisverbis' il-preskrizzjoni liberatorja bhala mezz sabiex wiehed jehles minn azzjoni.

Il-fondament tal-preskrizzjoni estintiva hu l-interess li jitqieghed tmiem ghall-proponibilita` ta' l-azzjoni,biex l-istat guridiku ta' l-affarijiet li jkun ezista ghal hafna zmien ma jkunx jista' jigi skonvolt mill-ezercizzju tardiv ta' l-azzjoni.

Tqum ghalhekk il-kwistjoni jekk is-semplici ostakoluprocedurali ghas-success ta' l-azzjoni konsistenti fil-preskrizzjoni, izda li ma jitterminax izda d-dritt sostantiv ta' l-attur jikkonferix dritt kwezit lill-konvenut.

Mhux mistenni, u lanqas accettabbli, allura, illi l-legislatur, bla raguni soda u konvincenti, jinventa mekkanizmu statutorjubiex jiccirkumventi l-preskrizzjoni stabbilita u jipprolunga temporanjament it-terminu ghall-proponiment ta' azzjoni ghat-tutela formali eskluziva tad-Dipartiment tat-Taxxa.