25/09/2003

CIVIL COURT, FIRST HALL

MICALLEF JOSEPH R.

CASSAR ANNA ET vs ATTARD LAWRENCE NOE ET

N/A

FINAL JUDGEMENT

CASSAR ANNA ET vs ATTARD LAWRENCE NOE ET - 392/2001/1 - CIVILI, PRIM AWLA, MALTA

Iva

CITAZZJONI, NULLITA` TA` - INVERZJONI TA` L-OCCHIO FI PROCEDURI TA` RITRATTAZZJONI - RITRATTAZZJONI, ESKLUZJONI TAL-ISTITUT TA` RESTITUTIO IN INTEGRUM - RITRATTAZZJONI, FORMULAZZJONI TA` L-OCCHIO - RITRATTAZZJONI, NATURA TAL-PROCEDURI - RITRATTAZZJONI, STADJU IN RESCINDENTE - RITRATTAZZJONI, STADJU IN RESCISSORIO

Fis-sistema procedurali Malti ma tezistix ritrattazzjoni ta' sentenza, imma biss smigh mill-gdid ta'kawza li taghha sentenza tkun saret gudikat. M'ghandux jintesa li r-rimedju tar-ritrattazzjoni huwa wiehed straordinarju li jolqot sentenza li tkun saret gudikat. Huwa essenzjali f'kull sistema ta'dritt, li sentenza ghandha tkun l-ahhar kelma dwar l-istat ta' dritt bejn partijiet fi kwestjoni,u s-sahha taghha titqies bhala s-sewwa maghruf (pro veritate habetur). Kif inghad, l-effikacja guridika u socjali tal-gudikat titlob li l-amministrazzjoni tal-gustizzja ma tigix imfixkla billi, fi kwalunkwe stadju u minghajr limiti, l-parti telliefa terga' tqajjem il-kwestjoni u tiftahha. Huwa ghalhekk li l-legislatur ried li jaghti espressament, b'mod tassativ u f'dawn it-termini biss ir-rimedjutar-ritrattazzjoni li bih biss sentenza tista' tigi attakkata u mwaqqa' wara li tkun saret gudikat.B'dan il-mod, jekk ghal kaz partikolari ma japplikawx ir-rimedji eccezzjonali tal-istitut tar-ritrattazzjoni, m'hemm l-ebda mod kif titwaqqa' sentenza li ghaddiet in gudikat. Minbarra dan, ilu zmien twil stabilit il-principju li s-sahha tar-rabta ta' sentenza li ghaddiet f'gudikat ma titwaqqax lanqas bir-rimedju tar-ritrattazzjoni fejn ma jintweriex li l-parti kienet imcahhda milli tiddefendililha nnifisha, ghall-kuntrarju ta' fejn naqset li tiddefendi lilha nnifisha jew ma haditx dawk il-passi biex tizgura difiza xierqa;

Il-procedura tar-ritrattazzjoni ghandha zewg ghanijiet: fl-ewwel post, dik li thassar ghal kollox u mhux biss parzjalment sentenza li tkun saret gudikat bejn il-partijiet u dan ghal xi wahda mir-ragunijiet specifici u tassattivi msemmija mil-ligi (imsejha teknikament in rescindente); u, fit-tieni post, dik li terga' tinstama' l-kawza li s-sentenza taghha tkun thassret u li tinghata sentenza ohra mill-gdid (imsejha teknikament in rescissorio). Fi kliem iehor, l-oggett tal-ewwel fazi hu li tigi annullata s-sentenza bejn il-partijiet u dan fuq talba specifika f'dan is-sens. Qabel ma l-Qorti tkun soddisfatta li sabet raguni tajba biex thassar is-sentenza ewlenija, m'ghandhiex, bhala regola, tidhol biex tqis il-mertu tal-kwestjoni maqtugha bis-sentenza li taghha jintalab it-thassir;

B'zieda ma' dan kollu li ssemma dwar in-natura eccezzjonali tal-procedura tar-ritrattazzjoni, irid jinghad ukoll li l-prova tar-raguni li ghaliha parti titlobli kawza tigi mismugha mill-gdid trid issir minn dik l-istess parti u trid issir b'mod li jwassal lill-Qorti li tqis li t-talba hija misthoqqa. Il-parti ritrattata m'ghandha ghalfejn tipprova xejn,specjalment meta r-raguni li ssejjes it-talba ghas-smigh mill-gdid ma titnissilx minn ghamil tal-parti ritrattata, bhal f'dan il-kaz;

Fil-kaz ta' ritrattazzjoni, il-parti li titlob is-smigh mill-gdid tal-kawza tista' tkun il-parti li kienet imharrka f'dik l-ewwel kawza. Billi s-smigh mill-gdid jirreferi ghall-ewwel kawza, hemm il-fehma li l-"okkju" jithalla l-istess. Meta wiehed iqis li fil-kaz ta' smigh mill-gdid minn sentenza ta' qorti tal-ewwel grad li minnha ma jkunx sar appell (bhal fil-kaz prezenti), ir-ritrattazzjoni ssir bil-mezz tac-Citazzjoni, tinholoq id-diffikulta' li l-"okkju" tabilfors irid jinqaleb biex ikun jaqbel mal-formola tac-Citazzjoni;

Illi jekk l-"okkju" maqlub igibx in-nullita' tac-Citazzjoni f'kaz bhal dan jiddependi hafna minn dak li jipprovdi l-artikolu 789 tal-Kap 12, u jigifieri dwar jekk nullita' ta' att gudizzjarju imnissla minn ksur ta' xiforma mehtiega tistax b'xi mod li jkun jissewwa taht xi dispozizzjoni ohra tal-ligi, u jekk tali nuqqas ikunx gab fuq il-parti li titlob in-nullita' pregudizzju li ma jkunx jista' jissewwa jekk mhuxbilli l-att jigi mhassar;

Kaz ta' qlib tal-"okkju" bhal dan ma jwassalx ghat-thassir tal-att.L-artikolu 175 tal-Kap 12 jaghti lill-Qorti setgha li nuqqas bhal dan jigi msewwi bla xkiel ghall-mixi 'l quddiem tal-process.

Kif inghad f'diversi kawzi, fejn m'hemmx talba ghat-thassir tas-sentenza, ma jistax ikun hemm smigh mill-gdid tal-kawza. F'kazijiet ta' smigh mill-gdid, it-talba ghat-thassir tas-sentenza impunjata hija assolutament mehtiega, u ghalhekk, att gudizzjarju li bih jintalab is-smigh mill-gdid ta' kawza bla ma jkun fih talba ghat-thassir tas-sentenza attakkata ikun att li ma jiswiex, ghaliex ikun att li jelimina l-ewwel fazi tal-procedura tar-ritrattazzjoni (jigifieri dak imsejjah in rescindente);

Ladarba z-zewg talbiet isiru, m'huwiex daqstant krucjali jekk isirux f'zewg talbiet separati jew f'talba wahda, imbasta jkunu identifikabbli;

Llum il-gurnata huwa stabilit li r-rimedju tar-restituzzjoni in integrum ma baqax izjed applikabbli ghas-sistema gudizzjarju Malti sewwasew minn meta l-legislatur dahhal ir-rimedju tas-smigh mill-gdid fil-Kodici Procedurali taghna.