03/10/2003

CIVIL COURT, FIRST HALL

SCIBERRAS PHILIP

FENECH RICHARD vs ROOK CONSTRUCTION LIMITED ET

N/A

FINAL JUDGEMENT

FENECH RICHARD vs ROOK CONSTRUCTION LIMITED ET - 1997/1997/1 - CIVILI, PRIM AWLA, MALTA

DANNI, KONTRIBUTORJETA` - DANNI, RESPONSABILITA` TAL-GVERN LI JASSIGURA LI L-UZU TAT-TRIQ U L-FLOW OF TRAFFIC JIGU ZVOLTI MINGHAJR PERIKOLI JEW INSIDJI - DANNI, RESPONSABILITA` TAL-KUNTRATTUR LI JASSIGURA LI L-UZU TAT-TRIQ U L-FLOW OF TRAFFIC JIGU ZVOLTI MINGHAJR PERIKOLI JEW INSIDJI - KOLLIZJONI, DOVER TA` KULL SEWWIEQ LI JIRREGOLA S-SEWQAN TIEGHU SKOND IL-KONDIZZJONIJIET U C-CIRKOSTANZI LI JKUN JINSAB FIHOM - KOLLIZJONI, TERZO IGNOTO

Jinsab ben akkolt fil-gurisprudenza taghna illi "hu obbligu ta' kull driver li jirregola s-sewqan skond il-kundizzjonijiet u c-cirkostanzi bhal ma huma l-hin ta' bil-lejl, il-vizwali ostakolata bid-dlam u bix-xita, il-piz tal-vejikolu, l-istat ta' l-art, u rapporti ohra kontingenti; u hu anki dmir ta' driver li jzomm dik li komunement tissejjah 'a reasonable careful look-out', liema dmir igib mieghu li d-driver jara dak li jkun ragjonevolment vizibbli";

Bil-lejl hija mehtiega prudenza partikolari fir-regolazzjoni tal-velocita` ghaliex il-visibilita` hija limitatissima u soggetta ghal zbalji u ekwivoci u b'hekk hemm riskju li wiehed isib ruhu f'daqqa wahda quddiem xi ostaklu.

Il-Kodici tal-Ligijiet tal-Pulizija (Kapitolu 10) jipprovdi f'numru ta' disposizzjonijiet ir-regoli lijridu jigu segwiti meta jkun qed isir bini ghal dak li hu ripar u illuminazzjoni. Hu mistenni li dawn ir-regoli jigu ottemperati minn kulhadd anke ghaliex joffru mizuri addattati biex tithares l-inkolumita` tal-persuni. B' dover jinkombi fuq kulhadd li josservahom, kompriz bi dmir ezemplari fi grad aktar gholi mill-awtorita` pubblika kompetenti li jibqala' dejjem id-dover li tassikura f'kull mument l-osservanzi taghhom, anke meta x-xoghol ikun qed jigi esegwit minn kuntratturi mqabbdin minnha;

In-nuqqas ta' provvista ta' senjalazzjoni adegwata u n-nuqqas ta' indikazzjoni ta' periklu,u n-nuqqas ta' sorveljanza, jistghu iwasslu ghal sejbien ta' responsabilita`.

Mhux possibblili tigi stabbilita, b'ebda mod vinkolanti jew sigur, il-parti tar-responsabilita` ta' min ma jkunxparti fil-kawza, jekk kien hemm, u ghandu jkun applikat l-Artikolu 1050 tal-Kodici Civili. Jekk il-konvenut ma setax sejjah lil dan it-terz fil-kawza ghax ma jafux, m'hu ebda tort ta' l-atturi u, fil-fehma tal-Qorti, jekk xi hadd ghandu jbati minn dan il-fatt, jidher wisq aktar gust li jbati l-konvenut li kellu zgur parti mill-htija, milli l-atturi li qed jitolbu r-riparazzjoni ghat-telf soffertminnhom;

Il-konvenut ma jista' jaddebita l-ebda htija fuq terz meta jonqos li jsejjah lil tali persuna fil-kawza. Id-difiza tat-terz injot mhix sostenibbli ghaliex il-kawza hija bejn il-kontendenti u l-ebda parti mit-tort ma tista' tigi addebitata lil xi hadd li ma hux fil-kawza.

Jekkil-parti li tbati l-hsara tkun b'nuqqas ta' prudenza, ta' diligenza jew ta' hsieb ikkontribwiet jewtat okkazjoni ghall-hsara, il-qorti, fil-likwidazzjoni ta' l-ammont tad-danni li ghandhom jithallsulil dik il-parti, tiddecidi, fid-diskrezzjoni taghha, f' liema proporzjon din tkun ikkontribwiet jew tat okkazjoni ghall-hsara li batiet, u l-ammont tad-danni li ghandu jithallas lilha mill-persuni l-ohra li jkunu dolozament jew bla ma riedu kkontribwew ghal dik il-hsara, jigi mnaqqas f'dik il-proporzjoni.

Vuoldiri, huwa mholli dejjem fid-diskrezzjoni tal-Qorti, meta hemm htija kontributorja da parte tad-danneggjat, li tistabilixxi l-proporzjon li fiha hu kkontribwixxa ghal jew ikkagunal-hsara li garrab sew jekk id-danneggjanti jkunu kkagunaw id-danni b'semplici kolpa jew anki b'dolo,minghajr ebda regola prestabilita mil-ligi stess li tistabbilixxi l-proporzjon ghal nofs jew frazzjoni ohra. Kollox f'kull kaz jiddependi mic-cirkostanzi partikolari tieghu. B'dana kollu, s'intendi, tibqa' valida bhala massima prattika ta' bon sens dik li din il-qorti applikat diversi drabi f'kawzi ta' dannu, fis-sens illi 'it is a sound rule that when the case is such that the blame cannot with any certainty be apportioned, the liability should be apportioned equally'.