07/07/2003

OF APPEAL (CIVIL, INFERIOR)

SCIBERRAS PHILIP

THE CARGO HANDLING CO. LTD. vs JOHN ABELA LTD

N/A

FINAL JUDGEMENT

THE CARGO HANDLING CO. LTD. vs JOHN ABELA LTD - 394/2001/1 - OF APPEAL (CIVIL, INFERIOR), MALTA

PRESKRIZZJONI, AZZJONI KONTRA L-AWTORITA` MARITTIMA TA` MALTA JEW KUNTRATTUR TAGHHA DWAR IR-RESPONSABBILITAJIET TAHT L-ATT DWAR L-AWTORITA` MARITTIMA TA` MALTA - PRESKRIZZJONI, DISTINZJONI BEJN DEKADENZA U - PRESKRIZZJONI, KIF TISTA` TIGI RESPINTA - PRESKRIZZJONI, MA TISTAX TIGI SOLLEVATA EX UFFICIO - PRESKRIZZJONI, TRID TIGI SOLLEVATA FORMALMENT F`NOTA TAL-ECCEZZJONIJIET

Eccezzjonijiet formali, bhal ma hija eccezzjoni tal-preskrizzjoni, ma ghandhomx jinghataw f'noti ta'osservazzjonijiet, imma bil-mod formali procedurali. Ghaldaqstant l-eccezzjoni tal-preskrizzjoni li ma tigix moghtija formalment qisha mhijiex quddiem il-Qorti, u l-Qorti ma hiex tenuta tiddecidiha;ghax il-preskrizzjoni ma tistax tigi sollevata mill-Qorti 'ex ufficio'.

Il-preskrizzjoni tista' tigi mwaqqa' mhux biss bil-gurament decizorju, izda wkoll billi wiehed juri illi ghal xi motiv legali dik il-preskrizzjoni eccepita m'hijiex ammissibbli jew illi kien hemm sospensjoni jew interruzzjoni taghha.

L-artikolu 65 tal-Kap. 352 jiddisponi illi "minkejja d-disposizzjonijiet ta' kull ligi ohra, ma tista' tittiehed ebda azzjoni kontra l-Awtorita` jew kuntrattur dwar ir-responsabilitajiet taghhom taht dan l-Att, jew ghal xi telf jew hsara li ssir lil xi persuna, bastiment, oggetti, vetturi jew hwejjeg ohra huma x'inhuma abbord bastiment kemm-il daba:-

a) talba bil-miktub, li taghti dawk il-partikolaritajiet li jistghu jkunu b'mod xieraq mehtiega, ma tinghatax lill-Awtorita` jew lill-kuntrattur, skond il-kaz, mhux aktar tard minn sitt xhur mid-data li fiha l-oggetti kienu accettati mill-Awtorita` jew mill-kuntrattur;

b) l-azzjoni ma tinbediex fi zmien tnax-ilxahar mill-imsemmija data."

Dan l-artikolu tal-ligi qed jirreferi ghall-azzjonijiet direttiminn terzi kontra l-Awtorita` jew il-kuntrattur u mhux azzjonijiet mehuda mill-Awtorita` jew mill-kuntrattur kontra terzi. Ghandu jkun ukoll bil-wisq logiku illi biex wiehed jara jekk xi preskrizzjoni partikolari hijiex ammessa jew applikabbli wiehed ghandu jhares lejn dak li qed jintalab bl-att promotur tal-kawza.

L-Artikolu 65 tal-Att li kkreja l-Awtorita` Marittima huwa komplimentari jekk mhux ukoll konsimili ghall-Art 45 ta' dak li kien il-Ports Ordinance 1962. Kif akkolt fil-gurisprudenza t-terminu ta' tnax-il xahar fl-artikolu suddett kontemplat hu terminu perentorju jew ta' dekadenza.

Meta l-ligi tippreskrivi terminu li fih att ikun irid jigi kompjut, dak it-terminu,minflok wiehed ta' preskrizzjoni ikun wiehed ta' dekadenza, fis-sens li meta jkun ghadda tali terminu dak l-att ma jibqax aktar ammissibbli. Il-kriterju distintiv huwa illi jekk disposizzjoni ma tghidx espressament li terminu huwa wiehed ta' preskrizzjoni, jew li jkollu karatteristici tal-preskrizzjoni, allura jkun il-kaz ta' dekadenza.

It-terminu stabbilit fl-Artikolu 65 huwa wiehed intizbiex jehles lill-Awtorita` u lill-kuntrattur taghha, minn kull riskju ta' proceduri taht l-Att imsemmi, u fic-cirkostanzi hemm prevvisti, jekk l-azzjoni mit-terz ma ssirx fiz-zmien imsemmi ta' tnax il-xahar. Fil-kamp marittimu terminu bhal dan hu wiehed uniformi. Tant li nsibuh fl-Art 3 (6) tal-Hague Rules jew l-Artikolu 6 tal-Att dwar il-Garr ta' Merkanzija bil-Bahar (Kap 140) fil-kaz ta' azzjoni kontra l-vapur jew it-trasportatur bil-bahar. Huwa wkoll komplimentari ghax-xorta ta' azzjonijiet preskritti fl-Artikolu 544 tal-Kodici tal-Kummerc.