06/03/2003

CIVIL COURT, FIRST HALL

PACE RAYMOND C.

GALEA RENATO vs GALEA SHARON NEE GIBSON

N/A

FINAL JUDGEMENT

GALEA RENATO vs GALEA SHARON NEE GIBSON - 484/1995/2 - CIVILI, PRIM AWLA, MALTA

ZWIEG, MHUX KULL ZBALL TA` GUDIZZJU JAMMONTA GHAL DIFETT SERJU TA` DISKREZZJONI TA` GUDIZZJU - ZWIEG, NULLITA` MINHABBA DIFETT SERJU TA` DISKREZZJONI TA` GUDIZZJU - ZWIEG, NULLITA` MINHABBA ESKLUZJONI POSITTIVA TAZ-ZWIEG JEW TA` XI WIEHED MILL-ELEMENTI ESSENZJALI - ZWIEG, NULLITA` MINHABBA QERQ - ZWIEG, RELEVANZA TAL-PRINCIPJI ZVILUPPATI FID-DRITT KANONIKU - ZWIEG, SIMULAZZJONI

L-artikolu 19 (1)(c) ta' l-Att dwar iz-Zwieg jghid li zwieg ikun null "jekk il-kunsens ta' xi wahdamill-partijiet ikun inkiseb b'qerq dwar xi kwalita' tal-parti l-ohra li tista' mix-xorta taghha tfixkel serjament il-hajja mizzewwga".

Dina d-dispozizzjoni hi kwazi identika fil-formulazzjoni taghha ghall-Kanone 1098 tal-Kodici ta' Dritt Kanoniku vigenti u hu evidenti li d-dispozizzjoni fil-ligi taghna giet ispirata mill-istudji preparatorji u mill-abbozzi tal-Kodici Kanoniku gja' ezistentifl-1981, cjoe' qabel ma l-imsemmi Kodici gie effettivament promulgat.

L-artikolu 23 tal-Kap.255 ma huwiex ta' ostakolu li ssir referenza ghad-dottrina u l-gurisprudenza kanonika bhala fonti ta', u ghajnuna ghall-interpretazzjoni tad-dispozizzjoni in ezami, u dana bhalma l-fatt li ligijiet ta' pajjizi ohra ma humiex parti mill-ligi ta' pajjizna ma hux ta' ostakolu li ssir referenza ghal dawk il-ligijiet u ghall-gurisprudenza ta' dawk il-pajjizi ghall-finijiet ta' nterpretazzjoni tal-ligidomestika.

Il-qerq ravvizat fid-dispozizzjoni tal-Artikolu 19(1) c) jincidi direttament fuql-intellett ta' xi wahda mill-partijiet fiz-zwieg u ndirettament fuq il-volonta' tal-persuna ngannata. F'din id-dispozizzjoni, ghalhekk, dak li jintlaqat direttament mhux il-kunsens, izda l-intellett.

Biex tissussisti s-sitwazzjoni ravvizata fil-paragrafu in dizamina iridu jikkonkorru erba'affarijiet:-

a) il-qerq perpetrat bil-hsieb li wiehed jikseb il-kunsens tal-parti;
b) li il-qerq ikun incida fuq il-kunsens tal-parti;
c) li l-qerq ikun jirrigwarda xi kwalita' tal-partil-ohra; u
d) li din il-kwalita' tkun tista' mix-xorta taghha tfixkel serjament il-hajja mizzewga.

L-Artikolu 19 (1)(f) ta' l-Att dwar iz-Zwieg jipprovdi li zwieg ikun null:-

"jekkil-kunsens ta' xi wahda mill-partijiet ikun inkiseb bl-eskluzjoni pozittiva taz-zwieg innifsu, new ta' xi wiehed jew aktar mill-elemnti essenzjali tal-hajja mizzewga, jew tad-dritt ghall-att taz-zwieg".

Ma hemmx dubbju li l-legislatur Malti, meta fformula dana l-paragrafu, kellu quddiemu l-izvilupp gurisprudenzali u dottrinali fil-kamp tad-Dritt Kanoniku sal-1981, cjoe' meta l-artikolu 19 allura ezistenti fil-ligi taghna gie sostitwit bl-artikolu 19 vigenti illum. In fatti jekk wiehed jara l-inciz (2) tal-kanone 1101 tal-Kodici ta' Dritt Kanoniku promulgat sentejn wara dawk l-emendi fil-Kap. 255, wiehed isib li dan l-inciz hu kwazi identiku ghall-ligi taghna.

Hawn qeghdin fil-kamp tas-simulazzjoni, u cjoe' meta l-atti, gesti jew kliem esterni ma jikkorrispondux ghall-kunsensintern li jkun qed jinghata. L-awturi jitkellmu dwar consensus simulatus jew consensus fictus. Din is-simulazzjoni tista' tkun jew totali jew parzjali.

Tezisti simulazzjoni totali meta l-kontraent esternament ikun qed jaghmel atti li ma jkunux in konformi mal-volonta tieghu interna.

Is-simulazzjoni totali tezisti wkoll meta hemm inkluz element kuntrarju ghaz-zwieg. Ezempju ta' dan huwa meta bniedem jizzewweg ghal skopijiet personali differenti miz-zwieg. Wiehed jista' jizzewweg ghal ragunijiet personali u soggettivi (finis operantis et extraneus). Dawn ir-ragunijiet jistghu ma jikkoincidux ma dawk taz-zwieg innifsu (finis operis). Jekk iz-zewg motivi jikkoezistu ghaliex wahda ma teskludix lill-ohra allura m'hemmx simulazzjoni u tali zwieg huwa validu. Mill banda l-ohra jekk wiehed jizzewweg bil-hsieb ewlieni tal-motivi soggettivi tieghu ad eskluzjoni tal-motivi taz-zwieg innifsu allura dak iz-zwieg huwa null.

Fil-kaz ta' nullita' parzjali l-kontraent ma jkunx qed jeskludi z-zwieg innifsu fit-totalita' tieghu pero' jkun jeskludi wiehed mill-elementi essenzjali tieghu u b'hekk xorta wahda jirrendi l-istess zwieg null.

Fil-ligi taghna mkien ma nsibu elenkati x'inhuma l-elementi essenzjali tal-hajja mizzewwga pero' huwa principju rikonoxxut fis-socjeta' Maltija li z-zwieg kif nifmuh ahna ghandu a bazi tieghu l-element ta' esklussivita', cjoe' dik il-fedelta reciproka li l-partijiet jaghtu u jweghdu lil xulxin (Bonum Fidei).

Ghalhekk meta parti tidhol ghaz-zwieg tkun waqt il-hin tal-kunsens qeghda taghti lilha nnifisha lill-parti l-ohra u b'hekk qed teskludi relazzjonijiet ma' terzi persuni. Punti iehor li jrid jigi sollevat in ezami ta' danis-sub-inciz huwa li l-ligi titkellem dwar eskluzjoni pozittiva. Huwa accettat fil-Gurisprudenza taghna li sabiex jigi sodisfatt dan ir-rekwizit m'hemmx bzonn li tali eskluzjoni tkun wahda sfaccata, l-intenzjoni tal-eskluzjoni tista' tkun wahda percepibbli minn azzjonijiet impliciti. Gurisprudenza nostrana tammetti li hemm distinzjoni bejn id-dritt ghall-fedelta' u l-abbuz ta' dan id-dritt. Ghalhekk relazzjonijiet extra konjugali wara z-zwieg ma jikkontribwixxux wahedhom argument ghan-nullita'.

L-anqas ma jirrizulta f'nullita' meta wiehed mill-partijiet jiehu decizjoni wara z-zwieg lijnehhi jew jimmodifika d-dritt ghall-fedelta' gja' moghti fil-kunsens taz-zwieg. Minkejja dan, relazzjonijiet extra konjugali ghandhom jigu meqjusa bis-serjeta' ghaliex jistghu jkunu rizultat ta' kunsens limitat minhabba simulazzjoni parzjali.

Dak li jrid jigi ppruvat, sal-grad li trid il-ligi taghna fil-kamp civili, hu li fil-mument tal-ghoti tal-kunsens matrimoniali parti wahda jew it-tnejn kellha jew kellhom il-hsieb maghmul li ccahhad lill-parti l-ohra mid-dritt kif aktar 'l fuq imfisser ossia li tonqos mid-dover korrispondenti. Tali prova tista' ssir permezz ta' dikjarazzjonijietf'dan is-sens - basta li l-Qorti tqishom, fic-cirkostanzi kollha tal-kaz, li jkunu attendibbli, kifukoll minn cirkostanzi antecedenti, konkomittanti u sussegwenti ghall-ghoti tal-kunsens, cjoe' ghaz-zwieg.

L-artikolu 19(1)(d) ta' l-Att dwar iz-Zwieg jipprovdi li zwieg ikun null jekk "vizzjat b'difett serju ta' diskrezzjoni ta' gudizzju fuq il-hajja mizzewga jew fuq id-drittijiet u dmirijiet essenzjali taghha, jew b'anomalija psikologika serja li taghmilha mpossibbli ghal dik il-parti litaqdi l-obbligazzjonijiet essenzjali taz-zwieg".

B'difett serju ta' diskrezzjoni, il-legislatur ma riedx ifisser semplicement kwalsiasi stat ta' mmaturita' li parti jew ohra fiz-zwieg tista'tkun fiha fil-mument li jinghata l-kunsens reciproku. Li kieku l-legislatur irrikjeda maturita' shiha u perfetta, ftit jew addirittura ebda zwieg ma kien ikun validu. In-nuqqas ta' discretio judicii hu kuncett guridiku ntrinsikament marbut mal-kapacita' ta' parti jew ohra fiz-zwieg li taghti l-kunsens liberu u xjenti taghha ghar-rabta taz-zwieg.

Illi kif jispjega Bersini, id-diskrezzjoni ta' gudizzju tikkonsisti f'zewg elementi distinti izda konkorrenti u interdipendenti: "la piena avvertenza e il deliberato consenso"

L-hekk imsejha piena avvertenza tirreferi ghall-isfera intellettiva, filwaqt li "il deliberato consenso" jirreferi ghal dik volittiva. Fi kliem ohra id-diskrezzjoni tal-gudizzju tikkomprendi maturita` ta` gudizzju u l-maturita` affettiva. Il-maturita` ta` gudizzju tikkomporta konoxxenza kritika proporzjonata ghall-att li jkun irid jitwettaq, ghall-obbligi essenzjali li jkunu jridu jigu assunti u ghad-doveri konjugali li jidderivaw minnhom projettati fil-futur. Il-maturita` affettiva tikkomporta generalment dik l-evoluzzjoni adegwata ta` l-istinti, ta' l-affetti, tas-sentimenti, ta' l-emotivita` li jekk ikunu mfixkla jew inadegwati jimminaw direttament il-volonta` u jistghu jipprivaw mix-xelta interjuri hielsa. B'hekk ikun hemm nuqqas ta' kunsens hieles (immaturita` affettiva) u ponderat (immaturita` tal-gudizzju).

Id-diskrezzjoni tal-gudizzjumhux daqstant mehtiega ghall-att fih innifsu fil-mument li jigi emess il-kunsens, izda ghall-impegni tal-futur. Ovvjament tinhtieg ponderazzjoni tal-impenji sostanzjali taz-zwieg u mhux tal-valur etiku religjuz, socjali, guridiku ekonomiku kollu tieghu, ghaliex inkella ftit ikunu jistghu jemettu kunsens validu.