Fil-Qosor
Ir-rikorrent jinsab ghaddej proceduri kriminali kontrih quddiem il-Qrati Maltin. Wahda mid-difiza tieghu quddiem dawk il-Qrati hi li l-istess Qrati Maltin m'ghandhomx gurisdizzjoni jiddeliberaw fuq il-kaz tieghu. Il-Qorti tal-Magistrati (Malta) bhala Qorti Istruttorja qieset li hemm ragunijiet bizzejjed biex r-rikorrent jitqieghed taht att ta' akkuza, pero', fl-istess digriet astjeniet milli tiehu konjizzjoni tal-eccezzjoni minnu mressqa dwar il-gurisdizzjoni tal-Qrati Maltin. Dik il-Qorti kienet astjeniet wara li qieset li hi mhux kompetenti tiddeciedi fuq tali eccezzjoni, izda hija materja riservata ghall-Qorti Kriminali fil-kompetenza taghha adgudikatoria. Ir-rikorrent jilmenta li dinid-decizjoni tilledi d-drittijiet tieghu sanciti bl-artikolu 5(3)(4) tal-Konvenzjoni Ewropea dwar id-drittijiet tal-Bniedem, u eventwalment tal-artikolu 7 tal-istess Konvenzjoni.
L-argument tar-rikorrenti hu li bid-decizjoni tal-Qorti Istruttorja li tastjeni milli tiddeciedi l-eccezzjoni ta'nuqqas ta' gurisdizzjoni, hu gie mcahhad mil-liberta' tieghu. Din il-Qorti ma taqbilx ma dan l-argument. Persuna li titressaq quddiem Qorti taht arrest, ghandha d-dritt tikkontesta l-validita' tal-arrest u tad-decizjoni tieghu quddiem dik l-istess Qorti. Dik il-persuna ghandha ukoll ikollha d-dritt li titlob lil dik l-istess Qorti taghtih il-helsien mill-arrest, u dik l-istess Qorti ghandha jkollha l-poter, dak il-hin li titressaq taht arrest, li tordna l-helsien mill-arrest jew anke tichadtali talba. Dan mhux kontestat, izda r-rikorrent jallega li la darba l-Qorti Istruttorja ma tistaxtiddeciedi fuq jekk il-Qrati Maltin ghandhomx gurisdizzjoni jisimghu l-kaz, dik l-istess Qorti qed tigi impeduta milli effettivament tindaga fuq il-legalita' tad-detenzjoni tieghu.
Din il-Qortitara li meta Qorti, li quddiema persuna tingieb taht arrest, ghandha l-poter tindaga fuq il-legalita' tal-arrest, dan ma tridx taghmlu billi tezamina l-meritu nnifsu tal-kaz. Kull eccezzjoni sollevata mill-akkuzzat tista' twassal ghall-helsien tieghu, pero', dan irid isir wara li jinstemgha l-process gudizzjarju kollu. Il-Qorti li quddiema titressaq persuna taht arrest, trid tara jekk proceduralment l-arrest kienx validu, misthoqq u skont il-ligi, u wara tara jekk ghandhiex tordna l-helsien tieghu fuq bail.
Meta tinbeda l-kumpilazzjoni tal-provi quddiem il-Qorti Istruttorja, l-iskopta' dak l-istadju hu biex jingabru l-provi li jressaq l-Avukat Generali u, jekk irid, tad-difiza; mhux kompitu ta' dik il-Qorti li tiddeciedi htija o meno. Dik il-Qorti ma tidholx fil-meritu tal-kazli hu riservat ghall-Qorti ta' kompetenza kriminali, li quddiema ghandhom jigu trattati eccezzjonijiet ta' natura legali. Jekk il-kaz idum ma jingieb quddiem il-Qorti Kriminali, jew jekk il-processta' decizjoni fuq l-eccezzjoni ta' gurisdizzjoni, idum ma jigi determinat, jista', occorrendo, ikunhemm ksur tal-artikolu 6 tal-istess konvenzjoni minhabba dewmien zejjed, imma l-fatt li decizjonijiet legali huma riservati bil-ligi ghat-tieni stadju tal-process, flok l-ewwel, mhux per se ksur tal-konvenzjoni ewropea.
Il-fatt li l-Qorti inkarigata mill-kumpilazzjoni tal-provi ghandha l-poter tiddecidi fuq jekk hemmx ragunijiet bizzejjed biex l-akkuzat jitqieghed taht att tal-akkuza, majfissirx li hi ghandha tezamina kwistjonijiet ta' natura legali marbuta mal-kaz. Sa dak il-mument ma jkunx hemm att ta' akkuza formali, u kwindi ma tistax tidderimina kwistjonijiet legali marbuta mal-akkuza li tkun ghad trid tigi formolata. Il-ligi taghti poter lil dik il-Qorti tezamina biss r-rizultanzi fattwali u tara jekk dawn jistghux iwasslu ghal-esistenza ta' reat fil-konfront tal-akkuzat,izda mhux kompitu taghha li tidhol fi kwistjonijiet ta' natura legali li jistghu iwasslu ghall-htija jew liberazzjoni tal-akkuzat. Dawk il-konsiderazzjonijiet huma riservati, bil-ligi, ghall-Qorti li tkun se tiddeciedi fuq il-meritu tal-kaz, u l-fatt li dan l-istharrig hu riservat ghall-stadju ulterjuri tal-process gudizzjarju, ma jmurx kontra l-artikolu invokat tal-Konvenzjoni Ewropea dwar id-drittijiet tal-bniedem.
In-natura ta' investigazzjoni li trid taghmel Qorti li quddiema jitressaq persuna taht arrest, mhux dak li tidhol fil-meritu, izda ta' judicial review, biex tara jekk id-detenzjoni hijiex valida jew le. Dak biss hu mehtieg mill-konvenzjoni ewropea. L-artikolu 412B tal-Kodici Kriminali jipprovdi li dan ir-review jista' jsir kull tant zmien, kull meta l-akkuzat ihoss li l-kontinwazzjoni tad-detenzjoni tieghu qed tkun ta' pregjudizzju ghalih. Il-Qorti aditta b'talba simili trid tezamina c-cirkustanzi kollha tal-kaz, minghajr, pero', ma tidhol fil-meritu tal-kaz jew l-elementi essenzjali tieghu.
Il-Qorti taqbel mal-intimat li l-kwistjoni tal-validita'tal-arrest u l-konsiderazzjoni tal-eccezzjoni tal-gurisdizzjoni huma zewg affarijiet separati u distinti. Il-Konvenzjoni titlob stharrig immedjat dwar il-legalita' tad-detenzjoni, mhux dwar il-validita' jew sostenibilita' tal-akkuzi migjuba kontra l-akkuzat.
Kull referenza ghall-artikolu 7tal-Konvenzjoni Ewropea huwa kompletament irrilevanti peress li l-process gudizzjarju kontra r-rikorrent ghadu ma giex terminat u ma instab hati ta' ebda reat. Inoltre dak li jrid l-artikolu 7 huwa li r-reat, bhala tali, ikun jezisti fil-mument li jkun sar l-allegat reat. Jekk il-provedimenti statutarji tar-reat, umbaghad, japplikax ghall-kaz tal-persuna akkuzata b'dak ir-reat trid tarah biss il-Qorti Kriminali li tkun qed tisma' l-kaz. F'dan il-kaz, ir-reat per se kien u ghadu jezisti, u kwindi l-vot tal-artikolu 7 huwa sodisfatt; jekk dak ir-reat japplikax ghar-rikorrenti irid, issa, jigimistharreg fil-forum opportun.
Ghaldaqstant, din il-Qorti tiddisponi mill-kawza billi tichadit-talbiet kollha tar-rikorrenti, bl-ispejjez kontra tieghu.
