21/06/2005

OF APPEAL (CIVIL, SUPERIOR)

DE GAETANO VINCENT, DEPASQUALE ANTON, MAGRI ALBERT J.

BOFFA JOSEPH PERIT vs MIZZI JOHN A

N/A

FINAL JUDGEMENT

BOFFA JOSEPH PERIT vs MIZZI JOHN A - 285/1994/2 - OF APPEAL (CIVIL, SUPERIOR), MALTA

LIBELL, ANIMUS INIURIANDI - LIBELL, BUONA FEDE TAL-LIBELLANT - LIBELL, INTERESS GURIDIKU TA` KONGUNTI, KONSANGWINI U BENEFICJARJI TA` L-EREDITA` TAL-LIBELLAT - LIBELL, KORRETTEZZA TAL-FATTI - LIBELL, QARREJ ORDINARJU

Sentenza tal-Qorti ta' l-Appell li kkonfermat sentenza tal-Prim' Awla tal-Qorti Civili fejn gie ritenut is-segwenti:

(a) Kull reat kontemplat taht il-Kodici Kriminali jaghti lok ghall-azzjoni civili u ghar-rizarciment tad-danni (Artikolu 3 (1) u (3), Kodici Kriminali; Artikolu 1031, Kodici Civili);

(b) F'dan ku kompriz ir-reat ta' l-ingurja li b'disposizzjoni espressa (Artikolu 255,Kodici Kriminali) l-ligi takkorda lil kongunti, konsangwini u beneficjarji ta' l-eredita` d-dritt lijittutelaw l-unur tad-defunt fejn l-ingurja issir "kontra t-tifkira" tieghu.

L-interess biexwiehed jagixxi jista' jkun pekunarju u anke morali, purche` guridiku, jigifieri korrispondenti ghall-lezjoni ta' veru dritt; u ghalhekk ittra mibghuta lil persuna, li tilledi l-onorabilita` ta' persuna ohra, taghti lil dan ta' l-ahhar id-dritt li titlob il-protezzjoni tal-ligi biex tottjeni dikjarazzjoni mill-Qorti tal-falsita` tal-kontenut ta' dik l-ittra; u dan avvolja l-persuna offiza ma tkunxsofriet danni materjali.

B'qarrej ordinarju wiehed necessarjament jifhem dak li fid-duttrinaIngliza fuq is-suggett jissejjah "right-thinking person". Appuntu persuna li ma toqghodx tissottilizza imma tifhem il-kliem fil-mod ordinarju kif jinftiehem.

L-"exceptio veritatis", anke jekkdin ma qajjimiex formalment bhala eccezzjoni. Issa biex jirnexxielu f'dan, il-prova htiegilha tkun"piena, larga e sicura" fl-estensjoni kollha taghha in kwantu hadd ma jista jippretendi li jkollu licenzja ta' kritika jew kumment dwar fatti "li ma jkunux sostanzjalment veri u korretti".

L-animus iniuriandi huwa prezunt meta l-kliem li nghad huwa ingurjuz; imma din il-prezunzjoni hija iuris tantum li sservi biex tixhet fuq il-kwerelat il-piz tal-prova kuntrarja eskludenti dak l-animus.

Il-bwona fede tad-diffamatur ma ghandiex x'taqsam. Ghax xejn ma jservi lill-kwerelat li jipprova li hu jahseb li l-addebitu minnu maghmul kien veru. Darba moghtija l-eccezjoni tal-verita` tal-fatti l-unika haga li tista' issostniha hi l-prova obbjettiva tal-verita` tal-fatti, u xejn ma ghandha x'taqsam il-prova ta' l-istat subjettiv tac-certezza tad-diffamatur.