Referenza: 39/2004/1

Dettalji tas-Sentenza


Data
23/06/2005
Qorti
CIVIL FIRST HALL (CONSTITUTIONAL JURISDICTION)
Ġudikatura
MICALLEF JOSEPH R.
Partijiet
IVAN VELLA vs AVUKAT GENERALI ET
ECLI
N/A
Judgement Type
PARTIAL SENTENCE

Dettalji tal-Appellati


Appellata
Iva

Kliem Ewlieni / Fil-Qosor


Kliem Ewlieni
ARTIKOLU 181 B TAL-KAP 12 - AZZJONI FIERGHA U VESSATORJA - KSUR TA JEDD FUNDAMENTALI - QORTI KOSTITUZZJONALI
Fil-Qosor
F'ghadd ta' sentenzi moghtijin f'dawn l-ahhar snin mill-Qorti Kostituzzjonali, gew stabiliti principji li ghandhom jigu segwiti minn Qorti biex tqis jekk huwiex minnu li r-rikorrent kellu ghad-dispozizzjoni tieghu rimedju alternativ effettiv. Fost dawn il-principji wiehed isib li (a) meta jidher car li jezistu mezzi ordinarji disponibbli ghar-rikorrent biex jikseb rimedju ghall-ilment tieghu, ir-rikorrent ghandu jirrikorri ghal tali mezzi qabel ma jirrikorri ghar-rimedju kostituzzjonali, u huwabiss wara li jkun fittex dawk il-mezzi jew wara li jidher li dawk il-mezzi ma jkunux effettivamentdisponibbli li ghandu jintuza r-rimedju kostituzzjonali; (b) li d-diskrezzjoni li tuza l-Qorti biextqis jekk ghandhiex twettaq is-setghat taghha li tisma' kawza ta' natura kostituzzjonali ghandha torbot, sakemm ma tingiebx xi raguni serja u gravi ta' illegalita', ingustizzja jew zball manifest fl-uzu taghha; (c) m'hemm l-ebda kriterju stabilit minn qabel dwar l-uzu tal-imsemmija diskrezzjoni, billi kull kaz jehtieg jigi mistharreg fuq ic-cirkostanzi tieghu; (d) in-nuqqas wahdu ta' tehid ta' mezzi ordinarji mir-rikorrent m'huwiex raguni bizzejjed biex Qorti ta' xejra kostituzzjonali taqtaghha li ma tuzax is-setghat taghha li tisma' l-ilment, jekk jintwera li l-imsemmija mezzi ma kinux tajbin biex jaghtu rimedju shih lir-rikorrent ghall-ilment tieghu; (e) in-nuqqas ta' tehid ta' rimedjuordinarju - ukoll jekk sata' kien ghal kollox effettiv biex jindirizza l-ilment tar-rikorrent - minhabba l-imgiba ta' haddiehor m'ghandux ikun raguni biex il-Qorti twarrab is-setghat taghha li tisma' l-ilment kostituzzjonali tar-rikorrent; (f) l-ezercizzju minn Qorti (tal-ewwel grad) tad-diskrezzjoni taghha bla ma tistharreg il-materja necessarja li fuqha tali diskrezzjoni ghandha titwettaq, jaghti lil Qorti tat-tieni grad is-setgha li twarrab dik id-diskrezzjoni; u (g) meta r-rimedju jaqa' fil-kompetenza ta' organu iehor jew meta s-smigh tal-ilment tar-rikorrent se' jwassal biex l-indagni gudizzjarja u l-process l-iehor tas-smigh tar-rimedju ordinarju jkunu duplikazzjoni ta' xulxin, il-Qorti kostituzzjonali ghandha ttendi lejn ir-rifjut li tuza s-setghat taghha kostituzzjonali, sakemm l-indagni gudizzjarja tal-kaz ma tkunx, min-natura taghha, ixxaqleb izjed lejn kwestjoni kostituzzjonali.

Fil-kaz prezenti, l-intimati jishqu li r-rimedju li kien disponibbli lir-rikorrent huwawiehed car u effettiv, minbarra li huwa wkoll tassativ. Huma jirreferu ghat-tehid ta' azzjoni ta' stharrig gudizzjarju dwar ghamil amministrativ quddiem il-Prim'Awla tal-Qorti bl-azzjoni mahsuba fl-artikolu 469A tal-Kap 12. Jinsistu li r-rimedju kostituzzjonali jew konvenzojnali japplikaw biss f'sitwazzjonijiet fejn id-dritt ordinarju ma jaghtix rimedju. Jghidu li l-procedura prezenti mehuda mir-rikorrent hija abbuziva u kapriccuza. Ifissru li r-rimedju ordinarju tal-istharrig gudizzjarju jiehu hsieb jaghti smigh ukoll fejn l-ghamil amministrativ jitqies li jikser il-Kostituzzjoni.

Wara li l-Qorti qieset ic-cirkostanzi kollha li jsawru l-kaz, u wara li qieset il-principji stabiliti dwar kif din il-Qorti ghandha tuza d-diskrezzjoni taghha li tiddeciedi jekk ghandhiex tezercita s-setgha taghha li tkompli tisma' l-kaz, tasal ghall-fehma li ma tezistix raguni tajba u impellenti bizzejjed biex tilqa' l-eccezzjoni tal-intimati. Il-Qorti waslet ghal din il-fehma ghal bosta ragunijiet. Ewlenin fosthom huma (a) li Qorti ta' gurisdizzjoni ordinarja civili adita b'kawza ta' stharrig gudizzjarju ma setghet qatt tindirizza - ahseb u ara taghti rimedju - ghall-ilmenti kollha li ressaq ir-rikorrent f'din il-kawza. Hemm imbaghad (b) il-fatt li bicca mill-ilmenti tar-rikorrent jistriehu fuq allegat ksur tal-jeddijiet fondamentali tieghu kif imharsin fil-Konvenzjoni: azzjoni ta' stharrig gudizzjarju tista' tistharreg ghamil amministrativ li jikser il-Kostituzzjoni, izda ma tistax tistharreg allegat ksur tal-Konvenzjoni. F'dan ir-rigward, il-Qorti taqbel mas-sottomissjoni maghmula mir-rikorrent fin-Nota tieghu, li (c) azzjoni ta' stharrig gudizzjarju taghti setgha lill-Qorti(fil-kompetenza taghha civili ordinarja) li tqis l-eghmil bhala “null, invalidu jew minghajr effett”, izda ma taghtix lil dik il-Qorti s-setgha li tordna kif kellu jittiehed l-eghmil amministrativ jewli tiddetta lill-awtorita' pubblika mharrka x'imissha taghmel biex taghti rimedju.

Minn dakli jidher mill-atti f'din il-kawza, il-qofol tal-azzjoni tar-rikorrent hija wahda mahsuba biex ikunjista' jwettaq xoghol kompatibbli mal-aspirazzjonijiet u s-sejha tieghu u mal-kwalifiki u l-esperjenza li hu jghid li ghandu. Ghal din il-Qorti, kull azzjoni li tolqot l-ghixien tal-persuna u t-thollija taghha li tahdem u twettaq il-milja tal-karriera taghha ma tista' qatt tkun azzjoni fiergha. Dinl-aspirazzjoni hija sahansitra wahda mill-kolonni tal-principji li fuqhom titqieghed il-Kostituzzjoni taghna u ma jidhirx li jista' jinghad li l-Kostituzzjoni hija msejsa fuq miri fiergha.

Azzjoni tkun fiergha u vessatorja jekk lanqas fil-parametri ta' azzjoni ghal rimedju ordinarju ma jkollha l-fumus juris li jsejjes l-azzjoni. Il-fatt li l-intimati jinsistu li r-rikorrent kellu rimedjuordinarju (ghalkemm, fis-sewwa, ma jammettux li huwa kien ikollu ragun kieku ghazel dik it-triq) qeghdin jistqarru li l-pretensjoni tieghu la hija fiergha u lanqas vessatorja.

L-intimati jibnul-eccezzjoni taghhom fuq dak li jghid l-artikolu 181B tal-Kap 12. Il-principju generali f'dak l-artikolu hu li l-Gvern ghandu jkun rapprezentat fl-azzjonijiet gudizzjarji mill-kap tad-dipartiment tal-gvern li jkun inkarigat fil-materja in kwestjoni. L-Avukat Generali jirrapprezenta lill-Gvern f'dawk l-azzjonijiet gudizzjarji li, minhabba n-natura tat-talba, ma jkunux jistghu jigu diretti kontraxi wiehed jew aktar mill-kapijiet tad-dipartiment.

Ilum il-gurnata hu accettat u stabilit lif'kawza dwar allegat ksur ta' jedd fondamentali hemm tliet xorta ta' mharrkin, jigifieri (a) dawk il-persuni li huwa allegat li kienu responsabbli direttament jew indirettament fit-twettiq jew fin-nuqqas ta' xi fatt li jikser dritt fondamentali mhares mil-ligi; (b) dawk li, ghal eghmejjel jew omissjonijiet ta' fatt li jikser jedd fondamentali bhalma jissemma hawn fuq, jwiegbu biex jaghtu jew jipprovdu r-rimedju li sentenza li tilqa' lment bhal dak tista' tordna li jinghata; u (c) dawk kollha lijkunu parti f'kawza meta l-ilment kostituzzjonali li jinqala' jkun sehh dwar jew waqt proceduri gudizzjarji.

Jekk wiehed ihares lejn is-setghat u l-funzjonijiet tal-Kunsill intimat (qabel kienhemm Bord) kif imfissra fl-Artikolu 27 (1) tal-Kap 464, wiehed minnufih isib li, biex iwiegeb ghat-talba dwar it-thaddim u l-effetti allegatament diskriminatorji tal-ligi, il-Kunsill intimat ma ghandux dik il-fakulta'. Aktar minn hekk, il-Kunsill intimat ma jidhirx li huwa dipartiment tal-Gvern, ughalhekk lanqas jista' jinghad li l-parametri stretti tal-artikolu 181B tal-Kap 12 jistghu japplikaw f'dan il-kaz.

Min-naha l-ohra, jekk parti mill-ilment tar-rikorrent jirrigwarda t-thaddim ta' ligi u l-effetti diskriminatorji li ghandha (jew seta' kellha sakemm damet fis-sehh), allura l-Qorti hija tal-fehma li l-intimat Avukat Generali huwa l-kuntradittur legittimu wahdieni li jwiegeb ghal dan l-ilment.

Dwar l-intimat Onorevoli Ministru tas-Sahha, il-Qorti qieset li l-Kunsill intimat m'huwiex hlejqa tal-istess Ministru u jidher li ghandu certa awtonomija minnu. Izda tqis ukoll li wahda mill-funzjonijiet tieghu hija dik li jaghti parir lill-Ministru (kemm jekk fuq talba tieghu jew mod iehor) dwar kull haga li tkun tolqot il-professjonijiet komplimentari ghall-medicina. Din il-fakulta' tista' torbot dak li sar ma' sehem jew agir li jkun involut fih il-Ministru.

Din il-Qorti qeghda tiddeciedi illi hemm ragunijiet tajbin bizzejjed biex il-Qorti taghzel li twettaqid-dmirijiet taghha u tisma' l-kawza, tqis li hadd hlief l-Avukat Generali ma jista' jkun il-kontradittur legittimu f'uhud mit-talbiet tar-rikorrent; u tiddeciedi li trid tisma' l-provi relattivi fil-mertu qabel tkun tista' tasal f'fehma erta dwar il-qaghda tal-istess intimat rigwardanti l-ilmentitar-rikorrent.




Programm Operattiv 1
CONvErGE connected eGovernment


Dan is-sit jagħmel użu mill-cookies biex jiggarantilek l-aħjar esperjenza. Jekk ma tbiddilx is-settings tiegħek, nifhmu li qed taċċetta l-użu tal-cookies b’mod awtomatiku. Iktar Informazzjoni