07/07/2004

CIVIL COURT, FIRST HALL

MALLIA TONIO

BLYE ENGINEERING CO. LTD. vs PAOLO BONNICI LTD.

N/A

FINAL JUDGEMENT

BLYE ENGINEERING CO. LTD. vs PAOLO BONNICI LTD. - 492/2002/1 - CIVILI, PRIM AWLA, MALTA

MANDAT KAWTELATORJU, DANNI SUBITI IN KONNESSJONI MA` - MANDAT KAWTELATORJU, INTERPELLAZZJONI QABEL IL-HRUG TA` MANDAT GHALL-FINIJIET TA` L-ARTIKOLU 836(8)(B) TISTA` SSIR BI KWALSIJASI MOD U M`HEMMX GHALFEJN TKUN KWANTIFIKATA - MANDAT KAWTELATORJU, PENALI

Ghar-rigward tat-talba ghad-danni wara l-hrug ta' mandat ta' sekwestru minhabba nuqqas ta' interpellazzjoni, gie deciz li din is-"sejha" li trid il-ligi tista' issir "b'xi mod", u semplici ittra jew talba verbali hi sodisfacenti.

Il-principju assodat mill-gurisprudenza lokali hija li ezercizzju ta' dritt ma jista' qatt iwassal ghar-responsabilita' ghad-danni, sakemm dak id-dritt ma jkunx abuzat u jkun ezercitat fil-limiti permessibbli mil-ligi. Ghalhekk, gie deciz li min jiftah kawza ujitlifha ma jkunx responsabbli ghad-danni, sakemm il-ftuh tal-kawza ma jkunx sar b'mod vessatarju.Huwa biss meta persuna tagixxi kapriccjosament jew b'mala fede, li hija tista' tkun responsabbli ghad-danni li jsegwi l-agir irresponsabbli taghha.

Fil-waqt li c-cirkustanzi ta' meta min ikun hareg Mandat kawtelatorju jista' jinstab responsabbli ghad-danni, mhux limitati ghal dak provdut fl-artiklu 836(8) tal-Kap. 12, ir-responsabilita' trid tohrog mill-applikazzjoni tal-artikoli 1031 u 1032 tal-Kodici Civili (Kap. 16), b'mod li jkun responsabbli biss jekk jagixxi b'imprudenza, b'negligenza jew mhux bil-hsieb ta' bonus paterfamilias.

Huwa principju fundamentali illi min jezercitadritt li jispetta lilu ma jistax jitqies li f'dan l-ezercizzju ikun responsabbli ghall-hsara li bhala konsegwenza jista' jbaghti haddiehor, in omagg ghall-massima "qui suo iure utitur, non videtur damnum facere", bil-konsegwenza li d-dritt ghar-rikors ghall-protezzjoni tal-Qorti, huwa dritt li l-ezercizzju tieghu mic-cittadin m'ghandu bl-ebda mod jigi mxekkel;

Tali dritt tac-cittadin ghar-rikors lejn il-Qorti m'ghandux jigi abbuzat;

Il-fatt li t-talba ta' min ipprovoka l-proceduritigi michuda mill-Qorti, bl-ebda mod ma tfisser necessarjament li sar abbuz mid-dritt li tigi adital-Qorti. Dan ghaliex ghalkemm il-ligi hija l-istess ghal kulhadd, huwa veru ukoll li l-ligi hija soggetta ghall-diversi interprettazjonijiet li l-partijiet jafdaw fil-gudikant biex jinterpreta u jiddeciedi dwarhom;

Tali abbuz jigi riskontrat biss f'kazijiet eccezzjonali u dan kwazi dejjem f'kazijiet ta' vessatorjeta' nascenti minn mala fede jew dolo jew almenu negligenza gravament kolpuzafejn min ikun adixxa lill-Qorti ghall-hrug ta' tali mandat kawtelatorju ikun ibbaza fuq cirkostanzimanifesti nieqsa minn kull fondament kemm fil-fatt kif ukoll fid-dritt u b'hekk il-procedura promossa tirrizulta vessatorja. Izda apprezzament zbaljat tal-fatti u tal-konsegwenzi guridici derivanti mill-istess mhux bizzejjed sabiex tigi legittimata talba ghad-danni mill-parti rebbieha fil-kawza.

Dan l-ahhar principju huwa bbazat fuq il-fatt li l-element ta' vessatorjeta' jimplika abbuz tad-dritt ta' azzjoni gudizzjarja, min jagixxi in mala fede jew minhabba zball grossolan jista' jigi kkundannat ihallas id-danni.

Tali kazijiet ma eliminawx per principju l-azzjoni generali ghad-danni fuq riferita fis-sentenzi citati ai termini tal-Artikolu 1031 tal-Kap16, dejjem fil-kuntest u b'konsegwenza ta' dritt ta' azzjoni, pero' in verita' u fil-prattika tali azzjoni, diretta ghall-hrugta' Mandati kawtelatorji, giet illum kristalizzata bl-istess Artikolu 836(9). Dan ghaliex l-istessartikolu introdott bil-ligi tal-1995, ikkodifika u applika l-principji elenkati fil-gurisprudenza ta' qabel in materia, dwar l-ezercitazzjoni ta' azzjoni ta' danni wara il-hrug ta' mandat kawtelatorju, u minn ezami tal-istess ragunijiet hekk elenkati, huwa difficli li wiehed jahseb li hemm ragunijiet barra dawk elenkati fl-istess Artikolu 836, fejn l-azzjoni in generali tista' tirnexxi.