19/02/2004

CIVIL COURT, FIRST HALL

MALLIA TONIO

SULTANA RITA PRO ET NOMINE vs BORG CARDONA MICHAEL ET

N/A

FINAL JUDGEMENT

SULTANA RITA PRO ET NOMINE vs BORG CARDONA MICHAEL ET - 926/1993/2 - CIVILI, PRIM AWLA, MALTA

BEJGH, META X-XERREJ IZOMM L-OGGETT DIFETTUZ - BEJGH, MHUX TAL-KWALITA` PATTUWITA - META X-XERREJ IZOMM L-OGGETT MIBJUGH - BEJGH, OGGETT SECOND HAND - BEJGH, RIMEDJU AESTIMATORJU MHIX DISPONIBBLI PER VIA DI ECCEZZIONE - BEJGH, RIMEDJU REDIBITORJU MHIX DISPONIBBLI PER VIA DI ECCEZZIONE - KUNTRATT, META L-KLIEM UZATI MA JKUNUX CARI

Il-gurisprudenza lokali tippermetti provi orali "meta s-sinifikat tal-kitba jkun ambigwu jew il-kitba tkun tikkontjeni partijiet kontradittorji" izda meta l-partijiet jonqsu milli jipprovdu dawn l-elucidazzjonijiet, il-Qorti ma jkollhiex triq ohra hlief li tinjora dik il-klawsola li fiha nnfisha, tikkontjeni dispozizzjonijiet kontradittorji.

F'kaz ta' bejgh 'sekonda man' huwa pacifiku illi"fin-nuqqas ta' provi sufficjenti jekk l-oggett kienx tajjeb jew le fil-mument tal-konsenja wiehed ghandu jimxi fuq dak li jkun verosimilment fl-intenzjoni tal-partijiet fil-mument tal-ftehim; u hu ghalhekk gust u logiku li jinghad li, meta l-oggett gie kwalifikat bhala "tajjeb", dik il-kelma fl-intendiment tal-kontraenti, u skond il-logika guridika, kellha u ghandha tiftiehem fis-sens li l-oggettkellu jkun tajjeb "sa fejn jista' jkun tajjeb oggett sekonda man bil-prezz li jkun inxtara". Il-kelma 'sekonda man' hi decizament kontrapposta ghall-kelma 'gdid' ghal dak li hu uzu ta' l-oggett.

Meta ssir kawza ghall-hlas tal-prezz ta' l-oggett mibjugh, il-konvenut ma jistax jissolleva l-eccezzjoni li l-oggett kunsenjat ma kienx tal-kwalita' pattwita u kwindi ma kienx intitolat ihallas l-ammont dovut; il-konvenut kellu jiddeduci l-ilment tieghu b'talba per via di azione. "Huwa principjustabbilit fil-gurisprudenza nostrali illi l-kompratur ma jistax izomm il-merci li huwa qieghed jilmenta dwarha u fl-istess hin jirrifjuta li jhallas ghalihom u jitlob, anzi, d-danni" Jekk ix-xerrej/sid izomm l-oggett avolja ma jkunx tal-kwalita' pattwita, u jecepixxi l-kwistjoni biss meta jigi mitlub il-hlas, huwa jitlef kull dritt li seta' kellu.

L-istess principju huwa stabbilit anke f'kaz ta' difetti latenti. L-actio redhibitorja li twassal ghat-thassir tan-negozju, dak li donnu xtaqul-konvenuti, ma tistax tintlaqa jekk ix-xerrej ikun zamm ghandu l-oggett. Filwaqt li l-azzjoni aestimatorja tista' issir bl-oggett jibqa f'idejn ix-xerrej. Iz-zewg azzjonijiet imsemmija jridu jsiru fiz-zmien li tistabilixxi l-ligi bhala citazzjoni partikolari bit-talba relattiva, u ma jistghux jitqajmu bhala eccezzjoni meta bejjiegh ikun wasal li jitlob il-hlas minghand ix-xerrej. F'kaz ta' difettf'oggett mibjugh, ix-xerrej ma jistax kapriccosament jew minhabba xi nuqqas da parti tieghu, iwarrab id-drittijiet specifikatament moghtija lilu bil-ligi, u minghajr ma juza r-rimedji preskritti, jaghzel li jzomm il-merkanzija, ghalkemm din tkun difettuza, u wara jirreklama d-danni.

Ix-xerrej lanqas m'ghandu dritt li jitlob lill-venditur jirrifondilu l-ispejjez li jkun ghamel biex isewwi d-difetti latenti.