23/01/2004

OF APPEAL (CIVIL, INFERIOR)

SCIBERRAS PHILIP

MEILAQ ANTON ET vs ZAMMIT GIUSEPPI ET

N/A

FINAL JUDGEMENT

MEILAQ ANTON ET vs ZAMMIT GIUSEPPI ET - 795/1994/1 - OF APPEAL (CIVIL, INFERIOR), MALTA

LOKAZZJONI, DISTINZJONI BEJN FOND URBAN U FOND RUSTIKU - LOKAZZJONI, KUNCETT TA` MEMBRU TAL-FAMILJA - KAP. 199 - LOKAZZJONI, TRASFERIMENT CAUSA MORTIS TA` QBIELA LIL PERSONA LI MA TKUNX TIKKWALIFIKA BHALA MEMBRU TAL-FAMILJA TAHT IL-KAP. 199 - UZUFRUTT, DRITTIJIET TA` L-UZUFRUTTWARJU - ZGUMBRAMENT, AZZJONI EZERCITATA MINN KOMPROPRJETARJU - ZGUMBRAMENT, AZZJONI EZERCITATA MINN NUDO PROPRJETARJU - ZGUMBRAMENT, AZZJONI EZERCITATA MINN UZUFRUTTWARJU

Huwa minnu li l-Artikolu 374 tal-Kodici Civili jipprovdi li l-uzufruttwarju ghandu, taht piena ta' hlas ta' danni, jgharraf lis-sid minghajr dewmien b'kull att li bih haddiehor juzurpa jew jaghmel hsara lill-jeddijiet tas-sid. Korrettement intiz, pero`, dan id-dispost ma kienx jillimita b'xi mod il-jedd ta' azzjoni li seta' jkollu l-uzufruttwarju sabiex jottjeni l-izgumbrament ta' min ikun qieghed izomm fond soggett ghall-uzufrutt minghajr titolu u lanqas li necessarjament jillimita tali jedd tas-sid ad eskluzjoni tal-uzufruttwarju. Din id-disposizzjoni hi intiza unikament biex tissalvagwardja l-interessi tas-sid billi tassigura li jingiebu a konjizzjoni tieghu mill-uzufruttwarju dawk l-attijiet ta' terzi li b'xi mod setghu jippregudikaw il-proprjeta` tieghu soggetta ghall-uzufrutt ta' haddiehor.

Huwa innegabbli illi n-nudo proprjetarju ghandu wkoll interess guridiku proprju u attwali fil-meritu tal-kawza. Anke, kif gja manifest, mhux eskluz li l-uzufruttwarja seta' hi wkollkellha tali interess, u setghet ukoll talvolta tkun parti f'din l-azzjoni l-presenza taghha ma kienetx assolutament mehtiega.

Gja fil-kaz fejn jirrizultaw diversi komproprjetarji u l-azzjoni issir biss minn wiehed minnhom kien gie rilevat illi whud mill-komproprjetarji jistghu jottjenu l-izgumbrament ta' min ikun qieghed jokkupa l-fond komuni minghajr titlu u dan anki minghajr il-kunsens tal-konsorti l-ohra.

Huwa desumibbli minn dan premess illi s-sidien setghu jagixxu anke indipendentement mill-uzufruttwarja u li dippju lanqas ma kienet mehtiega tassattivament il-presenza taghhaghall-iskop tal-integrita` tal-gudizzju.

Jinsab pacifikament akkolt illi biex tigi determinata n-natura, urbana jew rustika ta' fond, kontrapposti f'diversi disposizzjonijiet tal-ordinament Civili taghna, ghandu jigi mehud in konsiderazzjoni l-iskop principali tal-kuntratt, ossija l-oggett principali tal-kirja, b'mod li jekk dan l-oggett principali jirrifletti l-koltivazzjoni tar-raba huwafond rustiku, u jekk jirrifletti l-abitazzjoni huwa fond urban.

Jekk dan ma jibbastax biex jigi definitivament stabbilit illi si trattava ta' kirja ta' fond rustiku ossija l-ghalqa, kif imfissra taht it-terminu "raba" fl-Att XVI ta' l-1967 (Kap 199), hemm ukoll ir-riflessjonijiet li necessarjament huma ndotti mill-fatt ta' l-entita` tal-ghalqa li manifestament turi li l-parti predominantikienet kostitwita mir-raba u mhux mir-razzett. Agguntivament ma' dan hemm il-fatt illi l-kera kienjithallas kull Santa Marija, hlas dan li jikkorrispondi ghall-kirja agrikola. Is-sena rustika tal-kirjiet hi komputata skond il-konswetudini mill-15 ta' Awissu sal-15 ta' Awissu ta' wara.

Ghaldak li jirrigwarda d-definizzjoni ta' kerrej taht il-Kap. 199 l-Artikolu 2 tal-Kap imsemmi jibda bhala gradwatorja biex isemmi c-cessjonarju tal-kirja, u wara l-mewt tal-kerrej, f'ordni ta' preferenza, legatarju tal-kirja jew li matul l-ahhar sena minnufih qabel il-mewt tal-kerrej kien jghix mal-kerrej jew kien jahdem ir-raba mieghu jew ghalih jew ikun il-werriet tal-kerrej". Nexus rikorrenti lil-ligi taghmel fil-kaz ta' dawn l-alternattivi kollha hija l-frazi "membru tal-familja".

Huwa evidenti illi l-ahwa ma kienux annoverati f'din id-definizzjoni. Lanqas ma jistghu jivvantaw titolu bis-sahha tas-successjoni intestata meta l-istess kirja kienet fl-istadju ta' rilokazzjoni. Dan ghaliex f'dan il-kaz tiskatta l-ligi specjali li tirregola t-tigdid ta' kira tar-raba, u din, kif fuqmuri, tipprovdi regoli ben definiti li jirrestringu r-rilokazzjoni ghal dawk il-membri tal-familjali hi tippreciza fid-definizzjonijiet fl-Artikolu 2. Kif puntwalizzat fl-ahhar precitata sentenza"kien biss f'dawn ic-cirkostanzi li l-legislatur ried li l-qbiela tghaddi u tkompli 'ex lege' fil-persuna ta' "membru tal-familja" ta' l-inkwilin".