12/05/2003

OF APPEAL (CIVIL, INFERIOR)

SCIBERRAS PHILIP

FERANDO MILDRED vs BIANCHI LORIS PRO ET NOE

N/A

FINAL JUDGEMENT

FERANDO MILDRED vs BIANCHI LORIS PRO ET NOE - 9/2001/1 - TAL-APPELLI CIVILI (INFERJURI), BORDIJIET

ATTI GUDIZZJALI, GHANDHA SSIR KORREZZJONI TA` ZBALJI MHUX TA` NATURA SOSTANZJALI - KJAMATA FIL-KAWZA, MA TISTAX TINTUZA BIEX TIGI SANATA NULLITA` - RITRATTAZZJONI, FORMULAZZJONI TA` L-OCCHIO - RITRATTAZZJONI, IL-PARTIJIET KOLLHA JRIDU JIPPARTECIPAW FIL-GUDIZZJU TA` RITRATTAZZJONI - RITRATTAZZJONI, MIN JISTA` JIPPROPONI TALBA GHAL - RITRATTAZZJONI, SENTENZI TAL-BORD LI JIRREGOLA L-KERA

Ritrattazzjoni quddiem il-Bord li jirregola l-Kera huwa regolat mid-disposizzjonijiet tal-Kap. 12 uallura ghandu jinbeda b'citazzjoni u appell minn decizjoni tal-prim' istanza irid isir entro t-terminu ta' ghoxrin gurnata.

Ma kienx possibbli li jinghata aditu ghar-ritrattazzjoni ta' sentenzaparzjali. Ir-ritrattazzjoni invece, skond l-istess Art 811, Kap 12, hi moghtija fil-kaz biss ta' kawza deciza u finali.

L-istitut tar-ritrattazzjoni jipprovdi rimedju utilissimu ta' revizjonita' sentenza finali, bl-iskop illi jigu rettifikati certi zbalji specifikati u evidenti f'gudikatiu b'hekk tigi evitata "miscarriage of justice" u tinkiseb gustizzja sostanzjali ghall-partijiet.

Il-ligi tirrestringi dan ir-rimedju ghal certi ragunijiet biss li huma tassattivament elenkati fil-ligi. Inoltre l-ligi timponi certi kondizzjonijiet ghall-ezercizzju ta' l-istess rimedju li wiehed hu mistenni li josservahom skrupolozament.

Din l-osservazzjoni hi ta' kjara importanza inkwantu r-rimedju tar-ritrattazzjoni jidderoga principju baziku legali u cjoe` li sentenza finali (gudikat jew res judicata) ghandha forza ta' ligi bejn il-kontendenti. Il-gudikat, in fatti, ghandu l-forza li jtemm darba ghal dejjem il-litigju li jinsorgi u li jigi definit bis-sentenza.

Ma jistax ikollok ir-ritrattazzjoni ta' kawza jekk ma jkollokx ukoll it-thassir tas-sentenza li ddeterminat dik il-kawza. U ma jistax ikollok it-thassir jew revoka tal-kawza aggudikata jekk min kien kompartecipi fiha ma jkunx ukoll imdahhal bhala attur jew konvenut fil-procedura innifisha tar-ritrattazzjoni.

Huwa evidenti li ma tistax tintalab ir-ritrattazzjoni jekk mhux billi jigu citati l-istess persuni involuti fis-sentenzi attakkati.

Dan hu bil-wisq naturali in kwantu hu difficli illi wiehed jikkontempla r-revoka ta' sentenza minghajr il-presenza tal-kollitigandi gja nvoluti u mmiskjati fis-sentenza oppunjata. Wiehed ghandu dejjem ma jitlefx di mira illi l-provvediment tal-ligi fih anke dan l-istadju 'in rescindente' li jwassal ghall-annullament tas-sentenza ritrattata. Danqabel ma l-Qorti tinoltra ruhha fis-smiegh mill-gdid tal-kawza fl-istadju 'in rescissorio'.

Dwar il-mod ta' kif ghandu jsir l-okkju fil-gudizzju ta' ritrattazzjoni l-ewwel Qorti sostniet illihu ghal kollox anti-gjuridiku u koncettwalment kontrosens li wiehed jipprospetta l-possibilita` ta'smiegh mill-gdid ta' kawza bejn partijiet li ma jkunux ghal kollox identici ma' dawk tal-procedura li fihom tkun inghatat is-sentenza impunjata. Il-gurisprudenza tghallem li jekk l-okkju f'kawza ta' ritrattazzjoni jigi invertit ma hemm ebda nullita`.

Il-Qorti ta' l-Appell pero` ikkwotat gurisprudenza fis-sens illi peress illi l-gudizzju ta' ritrattazzjoni huwa ghal kollox gdid u mhux kontinwazzjoni ta' kawza ohra, l-intestazzjoni tal-kawza kellha tindika lill-min jipproponi t-talba bhalaattur u lil partecipanti l-ohra bhala konvenuti. L-inverzjoni, madanakollu ma ggib ebda nullita` tal-proceduri.

Ir-rimedju tar-ritrattazzjoni jakkorda dritt lil dawk biss li jkunu partijiet interessati fis-sentenza attakkata u mhux ukoll lil kull terza persuna li ma tkunx ippartecipat fil-proceduri.

Nuqqas ta' sejha ta' parti interessata fil-gudizzju ta' ritrattazzjoni ma jistax jigisanat b'kjamata fil-kawza jew permezz ta' korrezzjoni.

Il-kjamata in kawza ma tistax isservi biex tikkonvalida proceduri nullament proposti.

Ghalkemm hu minnu li l-Art 175, kif emendatbl-Att XXIV tal-1995, jaghti ampji poteri lill-Qorti jew kull tribunal iehor li jordna l-korrezzjonijiet fl-iskritturi f'kull zmien tal-proceduri, eppure anke, kif modifikat, l-ligi tiddekreta bhalalimitazzjoni fuq id-diskrezzjoni tal-Qorti l-kaz fejn iz-zieda mitluba tkun ser tbiddel fis-sustanzal-azzjoni jew l-eccezzjoni fuq il-meritu tal-kaz.

Dejjem, imbaghad in raguni tas-senjalazzjonijiet fuq maghmula fil-kors ta' din id-decizjoni, l-Qorti ma tistax tinkoragixxi libertajiet. Danmhux minhabba xi formalizmu rigidu izda, in kwantu si tratta ta' procedura specjalissima, mhuwiex konsentit li l-ligi u l-procedura tigi cirkumventata b'korrezzjonijiet leggeri.