20/03/2003

CIVIL COURT, FIRST HALL

MALLIA TONIO

AQUILINA JOSEPH ET vs ELLUL ALFRED

N/A

FINAL JUDGEMENT

AQUILINA JOSEPH ET vs ELLUL ALFRED - 328/1993/1 - CIVIL COURT, FIRST HALL, MALTA

KUNSENS, VIZZJU MINHABBA QERQ

L-artikolu 1212 tal-Kodici Civili jiddisponi li, "Kull ftehim li fih tkun nieqsa xi wahda mill-kundizzjonijiet essenzjali sabiex kuntratt ikun jiswa', jew li l-ligi tiddikjara espressament li hu null,hu suggettt ghar-rexxissjoni". L-artikolu 966(b) tal-istess Kodici Civili jghid li l-kunsens ta' dak illi jobbliga ruhu huwa wiehed mir-rekwiziti essenzjali sabiex kuntratt ikun jiswa, u dan il-kunsens jigi newtralizzat f'kaz li jkun vizjat b'qerq. L-artikolu 981 tal-Kodici Civili jiddisponi, fil-fatt, li "L-eghmil doluz huwa motiv ta' nullita' tal-ftehim, meta l-inganni maghmulin minn wahda mill-partijiet ikunu tali illi minghajrhom il-parti l-ohra ma kienetx tikkuntratta". Is-subartikolu (2)ta' dan l-artikolu jiddisponi, imbaghad, li l-eghmil dolus ma jistax ikun prezunt, imma ghandu jigippruvat.

L-elementi tad-dolus huma ben definiti fil-gurisprudenza u fid-duttrina. Biex ikun hemm id-dolo jridu jikonkorru erba' elementi, li huma (a) l-intenzjoni li jqarraq da parti tal-partil-ohra; (b) l-eghmil doluz irid ikun gravi; (c) id-dolo trid tkun determinanti biex gie iffirmat il-kuntratt; u (d) id-dolo irid ikun sehh bill-partecipazzjoni, attiva jew passiva, tal-parti l-ohra.

Dwar l-ewwel element, jehtieg li l-frodi jigi dejjem pruvat, u frodi "in re ipsa", li kien accettat fid-dritt Ruman, m'ghadux aktar parti mis-sistema taghna. Il-frodi tista' tigi pruvata bi kwalunkwe mezz li tippermetti l-ligi, izda dik il-prova trid tirrizulta b'mod car u cert, u ma tistax tigi prezunta.

It-tieni element irid li min ikun vittma ta' frodi juri li l-ingann uzat kien ta' certu gravita'. Il-ligi trid tipprotegi l-kunsens ta' dak li jkun, pero', ma tridx lanqas tasal lithassar kuntratt b'rizultat ta' kredulita' zejda da parti tal-vittma. Certi suggerimenti, insistenzi u attenzjoni zejda da parti ta' dak li jkun irid jikkuntratta, ghalkemm mhux inkoraggjati, huma accettati, u wiehed ghandu joqghod hu attent li ma jaqax vittma ghal dawn it-tricks. Ir-ragiri wzati ghandhom ikunu ta' certa gravita u certi inezatezzi ma jwasslux ghat-thassir tal-kuntratt.