17/02/2003

OF APPEAL (CIVIL, SUPERIOR)

CAMILLERI JOSEPH D., FILLETTI JOSEPH A., DEPASQUALE FRANCO

AZZOPARDI CECIL ET vs MONTALTO JOSEPHINE NOE

N/A

FINAL JUDGEMENT

AZZOPARDI CECIL ET vs MONTALTO JOSEPHINE NOE - 470/1991/1 - TA' L-APPELLI CIVILI (SUPERJURI), MALTA

LOKAZZJONI, ARTIKOLU 1530 TAL-KODICI CIVILI - INDICI TAL-GHOLI TAL-HAJJA SABIEX JIGI STABILIT KERA GUST - LOKAZZJONI, ARTIKOLU 1530 TAL-KODICI CIVILI - KONDIZZJONIJIET GHANDHOM JIGU VALUTATI SKOND IN-NATURA TAL-KIRJA - LOKAZZJONI, ARTIKOLU 1530 TAL-KODICI CIVILI - KONDIZZJONIJIET GUSTI - LOKAZZJONI, ARTIKOLU 1530 TAL-KODICI CIVILI - KONDIZZJONIJIET LI JKUNU JRIDU JPATTU GHAL KERA BAXX - LOKAZZJONI, ARTIKOLU 1530 TAL-KODICI CIVILI - MUMENT TAL-VALUTAZZJONI TAL-KONDIZZJONIJIET

L-Artikolu 1530 huwa eccezzjoni ghar-regola kontenuta fl-Art. 1001 tal-Kodici Civili illi "Il-kuntratti ghandhom effett bejn il-partijiet li jikkuntrattaw biss, u ma jistghux ikunu ta' hsara jew ta' gid ghal haddiehor, hlief fil-fazijiet li tghid il-ligi."

L-enfitewta temporanju li jiddeciedili jikri lil terzi il-fond kummercjali fil-kors tal-enfitewsi temporanji m'ghandux jahseb ghal rasubiss, izda, bhala "bonus paterfamilias", u konxju mill-fatt li dak li jistipula hu, jista' jorbot ghal hafna snin lid-direttarju wara l-konsolidazzjoni, l-istess enfitewta ghandu juza id-diligenza kollha biex jimponi kondizzjonijiet li mhux biss ikunu gusti ghalih, izda wkoll verament gusti ghas-sid.

Fil-valutazzjoni tal-kondizzjonijiet tal-kirja wiehed kellu jhares lejn il-mument li fuh tkun saret il-kirja u mhux lejn il-mument tal-konsolidazzjoni.

F'din is-sentenza gie wkoll trattat dibattitu li qam dwar il-kriterju li kellu jintuza sabiex jigi valutat jekk il-quantum tal-kerakienx wiehed gust. Gew proposti zewg tezijiet divergenti. Wahda kienet tuza test oggettiv billi tohloq paragun tal-ammont tac-cens ma dak tal-kera b'referenza ghaz-zieda fl-indici ta' l-inflazzjoni li jinsab fl-Iskeda tal-Att XXIII tal-1979, kif aggornat bl-avvizi legali relattivi ta' kull sena. It-tezi l-ohra kienet bazata fuq test soggettiv bazat jekk mhux il-valur tas-suq, fuq il-valur ta' dakil-fond partikolari x'kien jiswa fiz-zmien tal-lokazzjoni.

Il-Qorti ta' l-Appell ikkonkludiet illi biex wiehed jistabilixxi il-valur lokatizzju ta' fond partikolari, il-prezz tas-suq huwa wiehed mill-fatturi li l-gudikant ghandu dejjem izomm quddiem ghajnejh biex jiddeciedi jekk lokazzjoni saritx b'kera gusta jew le. Hi ma accettax it-test oggettiv bhala validu.

Fil-maggoranza tal-kirjiet kummercjali jkun hemm restrizzjonijiet fuq in-natura ta' l-attivata` kummercjali li tista' tigi gestita fil-fond, kif ukoll fuq id-dritt ta' sullokazzjoni jew it-twellija. Meta dawn ikunu permessi, l-prattika hija li jkun hemm korrispettiv adegwat ghas-sid. Fin-nuqqas ma jkunx jista' jinghadli l-kirja tkun saret taht kondizzjonijiet gusti.

Ara wkoll sentenza fl-ismijiet Bugeja v. Lantieri (ACIV - 669/91 - Dec. 4/4/2001).