11/07/2002

OF CRIMINAL APPEAL (INFERIOR)

GALEA DEBONO JOSEPH

IL-PULIZIJA vs ABELA JAMES

N/A

FINAL JUDGEMENT

IL-PULIZIJA vs ABELA JAMES - 77/2002/1 - OF CRIMINAL APPEAL (INFERIOR), MALTA

KOLLIZJONI, META KAROZZA TISPICCA FUQ IN-NAHA L-OHRA TAT-TRIQ - KOLLIZJONI, RES IPSA LOQUITUR - PROVA, PROVA INDIRETTA - PROVA, PROVA INDIZJARJA

In kwantu d-dottrina tar-"res ipsa loquitur" timporta xi spostament tal-oneru tal-prova, tali dottrina ma tista' qatt issib post fil-kamp penali. In kwantu, pero', b' "res ipsa loquitur" wiehed jifhembiss li l-fatti - inkluzi provi indizjarji - "circumstantial evidence" - ikunu tali li l-gudikant ihossu moralment konvint li jista' jigbed certi konkluzzjonijiet minn dawk il-fatti, allura wiehed m'ghandux jitkellem dwar "res ipsa loquitur" izda dwar dak li fid-dottrina Ingliza jissejhu "presumptions of fact".

F'materja ta' incidenti stradali il-provi indizjarji hafna drabi jista' jkunusiewja ferm u xi drabi jistghu anki ikunu siewja ferm aktar minn dawk okulari li, kulltant jistghu ikunu biss soggettivi u kulltant, u x'aktarx iva milli le, ikunu kuluriti b' dak li jissejjah "espritde voiture". Umbaghad fejn ma jkunx hemm xhieda okulari li jistghu jiddeskrivu jew jispjegaw dak ligara, dawn il-provi indizjarji, jistghu facilment u minghajr bzonn ta' hafna tigbid, jaghtu stampacara tad-dinamika tal-incident. S'intendi, bhal kull prova indiretta ohra, iridu jkunu tali li jwasslu ghal konkluzzjoni univoka u li biha il-gudikant ikun moralment konvint lill hinn minn kull dubjudettat mir-raguni mill-htija jew responsabbilta' kriminali tal-imputat jew akkuzat.

Speed jista' jigi dedott minn brake marks.

Speed jista' jkun eccessiv anki jekk ma jiskorrix il-limiti regolamentari izda jiskorri dawk dettati mill-prudenza u mill-fatturi ambjentali tal-mument.

Il-karozzi ma jmorrux "out of control "bla raguni u meta dan jigri, jew ikun rizultat ta' xi malfunzjonament fil-"controls" tal-vettura jew ghaliex is-sewwieq ma jkunx zamm "within the approved package" tar-"road holding" tal-vettura partikolari li jkun qed isuq jew ghax ikun hemm xi mument ta'dizattenzjoni da parti tad-driver. Kull min ghandu l-icken esperjenza tas-sewqan jaf li bejn karozzau ohra tghaddi differenza kbira kemm tista' tinnegozja liwjiet jew kurvi bi speed. Driver hu tenutli jsuq "within the limits" li tiflah il-car tieghu, zghar u limitati kemm ikunu u jekk il-car tieghu ma ghandhiex "road holding qualities" tajbin f'liwjiet u kurvi, irid isuq bi speed li ma jipprovokax it-telfien tal-kontroll tal-vettura. Jekk ma jaghmilx dan, oltre l-imprudenza ikun qed juri ukollimperizja, u l-imperizja fis-sewqan, bhas-sewqan hazin, hija htija.

Anki jekk jirrizultaw in-nuqqas ta' hsieb, traskuragni, jew nuqqas ta' hila fis-sewqan, l-akkuza kontra l-appellant tissussisti xorta wahda ghax sentenza tista' tigi konfermata anki ghal ragunijiet u motivazzjoni differentiminn dawk li tkun adduciet l-ewwel Qorti fis-sentenza appellata.

Ghalkemm l-akkuzat mhu tenut li jipprova xejn u jista' joqghod sieket di fronti ghall-akkuza u l-provi li tressaq il-prosekuzzjoni, u,jekk igib xi provi, bizzejjed li dawn ikunu jwasslu sal-grad tal-probabbilita', una volta lijittanta jaghti xi spjegazzjoni, irid l-ewwel nett ikun kredibbli, konsistenti u konvincenti sal-grad tal-probabilta' f'dak li jghid.

Kieku kull driver li jkun involut f'incident tat-traffikufejn ma jkunx hemm xhieda okulari, jinheba wara l-iskuza - kulltant genwina u kulltant fazulla - lima jafx jew ma jiftakarx x'gara u il-gudikant ma jatix kaz tal-provi elokwenti li johorgu mix-xenatal-incident, li jkunu jindikaw sewqan minnu innifsu hazin, ikun facli ferm ghal min jikser il-ligiu jkun imprudenti jew bla kont fis-sewqan tieghu li jahrab mir-responsabiltajiet legali tieghu. Ghalhekk hu dover tal-Qorti li tara jekk mill-assjem tal-provi cirkostanzjali jirrizultax b'mod li jkunsodisfatt il-konvinciment morali tal-gudikant sal-grad rikjest fil-process penali tirrizultax htijata' sewqan hazin.